Reklama

Wigilijne smaki i zapachy

Boże Narodzenie i wieczór wigilijny tworzą co roku niepowtarzalny klimat w naszych domach. Buduje go spotkanie w kręgu rodziny, ale także atmosfera świątecznych przygotowań, para pykająca z garnków, w których powstają świąteczne przysmaki, często przygotowywane tylko raz do roku - właśnie na zimowe święta. Tym obłoczkom pary towarzyszą niezwykłe aromaty.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwszy świąteczny zapach

pojawia się jeszcze w listopadzie. Jak mówią stare przepisy, wówczas należy zarobić ciasto na pierniki, a więc i w kuchni pojawia się słodko-gorzki zapach korzeni i miodu, bez którego prawdziwy piernik się obejść nie może. Kuchnię wypełnia aromat miodu, grzanego na wolnym ogniu wraz ze smalcem. Kiedy już staną się jednolitą masą, dodajemy do nich parę garści mąki i sypiemy korzenie: jasny, świdrujący nos imbir. Pojawia się też ciepły, ciemno-słodki cynamon, goździki, kardamon, egzotyczna gałka muszkatołowa, kolendra czy rześki mielony anyż oraz zdecydowana woń ziela angielskiego. Kiedy wkładamy ręce do aromatycznego ciasta, by dokładnie wymieszać wszystkie składniki, deszczowy, listopadowy wieczór rozjaśnia się jakby iskrzącym śniegiem, a ucho wyławia znajome nuty, za którymi tęskniło przez cały rok: kolędy i dźwięk dzwonków. Ale wszystko to trwa zaledwie chwilę, bo teraz wymieszane ciasto trzeba odstawić do piwniczki, gdzie będzie dojrzewać 4-5 tygodni. A my, zanurzeni w listopadową pluchę, staramy się zatrzymać w nozdrzach ów słodko-korzenny aromat piernika, który mówi, że już niedługo, niedługo...

Początek grudnia

Reklama

to drugie spotkanie z aromatami świąt: spotkanie z Mikołajem, które z mojego dzieciństwa kojarzę z jakże słodkim i charakterystycznym zapachem czekolady. Wówczas prawdziwa odmiana tego specyjału pojawiała się rzadko w domu i naprawdę różniła się od tego, co w naszych sklepach nazywało się „wyrób czekoladopodobny”. Prawdziwa czekolada, którą przysyłał w paczkach Wujo, rozpływała się w ustach, wypełniała nozdrza słodkim, najsłodszym aromatem śmietanki, wanilii i kakao... I właśnie te smaki i zapachy mówiły, że to już - już wkrótce pojawi się na niebie pierwsza gwiazdka.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Już na kilka dni przed Wigilią

w kuchni robi się ciepło od włączonego piekarnika. Na stolnicy pojawia się drożdżowe ciasto, a na kuchni mruczy miło garnek z gotującym się makiem, który potem trzeba przekręcić w maszynce. Mgiełka pachnąca makiem to najlepszy znak, że to miejsce zmienia się w przedświąteczną, magiczną pracownię pełną zapachów. Do maku dołącza się miodowy aromat lata i słodycz migdałowego olejku. Innym, specyficznie bożonarodzeniowym aromatem jest zapach pieczonego keksa - ciasta, które w moim domu pojawia się tylko na Boże Narodzenie. A pachnie on przyrumienioną skórką pomarańczową, rodzynkami, drobno pokrojonymi orzechami zatopionymi w słodkim, ciężkim, złotym cieście, z odrobiną nuty waniliowej.
A 24 grudnia w owej pracowni para bucha nad wszystkimi palnikami. Mój dom jest mieszanką dwóch światów, dwóch aromatów - Polski centralnej i Kresów.

Dwie kuchnie

Do jednej z kuchni mojego dzieciństwa wchodziło się z sieni i była ona tak kuchnią, jadalnią, jak i centralnym miejscem życia rodzinnego w domu moich Dziadków. Stał w niej piec opalany węglem, z zapieckiem i specjalnym piecem chlebowym. W ten dzień wypełniał ją aromat, opartej na prawdziwkach, bulgoczącej na fajerkach zupy grzybowej z makaronem własnej roboty i ciepło-słodkawy zapach kapusty z fasolą i grzybami. I Babcia, wyczarowująca swoimi rękami niemalże złoty makaron na malutkiej stolnicy, próbująca, czy zupa nabrała już dość grzybowego aromatu, czy fasola nie rozgotowała się zanadto. Szykująca dzwonka karpia do usmażenia. W sieni zaś każdego wchodzącego witał zapach świeżo upieczonego chleba, takiego prawdziwego, z chrupiącą skórką, bielutką miękuszką, lekko kwaskowatego...
Druga kuchnia mojego dzieciństwa to duża kuchnia w przedwojennej kamienicy, gdzie tego dnia dominującą nutą był aromat kwaśnych buraków. Powstawał z nich szkarłatny, krystalicznie przejrzysty, lekko cierpki barszcz. Później, na wigilijnym stole, pływały w nim misterne uszka z borowikami, które Babcia pracowicie lepiła i układała na stolnicy obok pierogów z serem i ziemniakami, z serem i kaszą gryczaną. Z piekarnika wydobywał się aromat grzybów wszelakich - tam się piekły gołąbki z ryżem i grzybami.
Obie te kuchnie łączył aromat wesoło skwierczącego na gorącej patelni masła. Był to znak, że już wkrótce rozpocznie się uroczysta wieczerza wigilijna, bo oto na rozgrzane i pachnące masło kładzione były dzwonka karpia. Do wszystkich tych aromatów, rozchodzących się po domu, dochodził jeszcze zapach świeżego siana, które obowiązkowo musi znaleźć się pod pachnącym świeżością srebrzysto-białym obrusem i intensywnie żywiczna zielona choinka, która, przybrana w kolorowe ozdoby i lampki, błyszczała w kącie.
Wieczorem, pośród tych zapachów, stajemy wokół stołu, by przy radosnym Gloria in excelsis Deo dzielić się, przełożonym aromatycznym miodem, białym opłatkiem.

2004-12-31 00:00

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

30 lat temu zmarł Franciszek Gajowniczek, za którego życie oddał o. Kolbe

2025-03-13 07:06

[ TEMATY ]

św. Maksymilian Kolbe

Franciszek Gajowniczek

pl.wikipedia.org

Franciszek Gajowniczek

Franciszek Gajowniczek

30 lat temu zmarł Franciszek Gajowniczek, za którego w niemieckim obozie Auschwitz życie oddał polski franciszkanin ojciec Maksymilian Kolbe. Odszedł 13 marca 1995 roku. Przeżył 94 lata. Spoczął na cmentarzu klasztornym w Niepokalanowie.

Gajowniczek urodził się 15 listopada 1901 roku we wsi Strachomin koło Mińska Mazowieckiego. Później mieszkał w Warszawie. Miał żonę i dwóch synów. Był zawodowym żołnierzem w stopniu sierżanta. Walczył w kampanii wrześniowej broniąc między innymi twierdzy Modlin. Po jej upadku dostał się 28 września 1939 roku do niewoli, z której zbiegł w październiku. Próbował przedostać się na Węgry, ale został zadenuncjowany do Gestapo przez Słowaczkę. Niemcy uwięzili go w Zakopanem oraz w Tarnowie. 8 września 1940 roku został umieszczony w KL Auschwitz.
CZYTAJ DALEJ

Panie! Naucz mnie modlić się!

2025-03-12 10:31

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Prośmy Boga, abyśmy w zabieganiu dnia codziennego, w chaosie informacyjnym znajdowali czas na modlitwę, która przemienia na lepsze nas samych, naszych bliskich i świat czyni lepszym.

Jezus wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wyszedł na górę, aby się modlić. Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił, a Jego odzienie stało się lśniąco białe. A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz. Ukazali się oni w chwale i mówili o Jego odejściu, którego miał dopełnić w Jeruzalem. Tymczasem Piotr i towarzysze snem byli zmorzeni. Gdy się ocknęli, ujrzeli Jego chwałę i obydwu mężów, stojących przy Nim. Gdy oni się z Nim rozstawali, Piotr rzekł do Jezusa: «Mistrzu, dobrze, że tu jesteśmy. Postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza». Nie wiedział bowiem, co mówi. Gdy jeszcze to mówił, pojawił się obłok i osłonił ich; zlękli się, gdy weszli w obłok. A z obłoku odezwał się głos: «To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie!» W chwili gdy odezwał się ten głos, okazało się, że Jezus jest sam. A oni zachowali milczenie i w owym czasie nikomu nic nie opowiedzieli o tym, co zobaczyli.
CZYTAJ DALEJ

Ks. prof. Walencik o zmianach w organizacji nauczania religii i sytuacji nauczycieli religii

2025-03-14 20:47

[ TEMATY ]

religia

nauczyciele religii

zwolnienia z pracy

Adobe Stock

O zmianach w organizacji nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach oraz sytuacji nauczycieli religii mówił podczas 400. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie ks. prof. Dariusz Walencik, profesor na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego oraz konsultor Rady Prawnej KEP.

Odnosząc się do kwestii nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach ks. Walencik stwierdził, że nowelizacje rozporządzeń z 26 lipca 2024 roku i z 17 stycznia 2025 roku wprowadziły istotne zmiany w organizacji nauczania religii w publicznych szkołach i przedszkolach. „Oba rozporządzenia nowelizujące zostały wydane bez zachowania trybu przewidzianego w art. 12 ust. 2 Ustawy o systemie oświaty, stąd też Konferencja Episkopatu Polski, korzystając z przysługującej jej uprawnień, złożyła petycję do Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego z prośbą o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności i legalności tych rozporządzeń” - przypomniał duchowny.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję