Reklama

Kościół

Papieskie proroctwo Gałczyńskiego

Chyba wszyscy znamy wiersz Juliusza Słowackiego „Słowiański papież”. Przypominamy go najczęściej, gdy zbliżają się kolejne rocznice wyboru kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Warto wiedzieć, że również Konstanty Ildefons Gałczyński napisał wiersz związany z wyborem papieża

Niedziela Ogólnopolska 13/2019, str. 16-17

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

Archiwum Kurii Metropolitalnej w Szczecinie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W 2018 r. obchodziliśmy 40. rocznicę znamiennego konklawe, w wyniku którego XIX-wieczne marzenie o „słowiańskim papieżu” stało się faktem. W czerwcu 2019. będziemy przeżywać 40. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny. W tym szczególnym czasie warto przypomnieć wiersz polskiego poety związany z wyborem papieża, zaskakujący ze względu na swoją wymowę i... kontrowersyjną biografię twórcy.

Autorem „Modlitwy za pomyślny wybór papieża” jest Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-53), którego trudno posądzać o religijność i zakorzenienie w wartościach chrześcijańskich. Twórcę Teatrzyku Zielona Gęś pamiętamy jako kpiarza, z jego urokliwych liryków wyłania się obraz nieposkromionej, fantastycznej i dość beztroskiej wyobraźni, swobodnie czerpiącej z tradycji kultury europejskiej – literackiej, malarskiej, muzycznej. Poeta został opisany przez Czesława Miłosza w „Zniewolonym umyśle” jako Delta, a jego życie stało się pod piórem noblisty figurą służalstwa, dyspozycyjności wobec władzy i przykładem bardzo przykrej kapitulacji moralnej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Kiedy umierał Pius XI, rozpoczynało się konklawe, w którym brał udział m.in. kard. August Hlond. Obrady należały do najkrótszych, w Kaplicy Sykstyńskiej został wybrany najbliższy współpracownik zmarłego papieża – Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli, który przybrał imię Pius XII. Działo się to 2 marca 1939 r. Za pół roku wybuchła II wojna światowa. Czy nowy namiestnik Chrystusa przeczuwał skomplikowane zadania, które miały stanąć przed nim?

Wybór papieża w przededniu katastrofy wojennej był z pewnością obserwowany i oczekiwany także w Polsce. Wyraz nadziei na zmianę kierunku wydarzeń w Europie, związanych z wynikiem konklawe, stanowi wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego:

„Domu Złotego, Arki i Niebieskiej
Bramy”, i Gwiazdy! – grzmię słowy litanii,
bo tak się ongiś praszczur w Watykanie
modlił Sarbiewski.

Na przyszłych wieków nadchodzącą sławę
zwróć, o Królowo tej polskiej Korony,
serca wyborców, spuść promień złocony
w święte conclave.

Daj kardynałom natchnienia i hartu,
ażeby nowy papież mocniej jeszcze
ścisnął ster świata, co świta w boleści
na zgubę czartu.

Maryjo, Gwiazdo dla Piotrowej łodzi,
w Tobie jedynie i trud, i zapłata,
uczyń Watykan nową wiosną świata,
który nadchodzi!

O to, Królowo, schodząc w serca głębię,
błagam, słuchając, co mówi Duch Boży:
nowe papiestwo jak dąb się rozłoży
przy polskim dębie.

1939”.

Reklama

Nieskłonny do religijnych uniesień Gałczyński (choć ma w swoim dorobku, zwłaszcza przedwojennym, wiersze-modlitwy i jest autorem natchnionego poematu „Wit Stwosz”), raczej kpiący niż wyznawczy, zwraca się z wielką wiarą do Matki Bożej o wstawiennictwo za dobrym wyborem. Czyni to, przywołując, jak niedokładne echo, frazy zapamiętane w dzieciństwie – wezwania z Litanii Loretańskiej: Domie złoty, Arko przymierza, Bramo niebieska, Gwiazdo zaranna. W swoim błaganiu szuka pośrednictwa znakomitego polskiego poety z XVII wieku – Macieja Kazimierza Sarbiewskiego.

Historyczny twórca został przywołany przez Gałczyńskiego nieprzypadkowo. Uczony jezuita, profesor Akademii Wileńskiej, odznaczony przez papieża Urbana VIII laurem poetyckim, był wiernym czcicielem Maryi i przenikliwym obserwatorem współczesnej sobie politycznej rzeczywistości. W swojej odzie „Do Urbana VIII Papieża” następcę św. Piotra kreuje na obrońcę świata chrześcijańskiego przed ekspansją islamską. Wiek XVII to czasy wojen z Turcją, które prowadziła nie tylko Rzeczpospolita, ale także Królestwo Węgierskie. Wyparcie Turków z Węgier stało się bezpośrednim impulsem do napisania utworu, w którym Sarbiewski ustanawia papieża wykonawcą woli świata chrześcijańskiego, a o wstawiennictwo za nim prosi Matkę Bożą:

„Panna niebieska, Gromicielka piekła,
W zorzową szatę odziana,
Bogdajby prośbę za Rzymem wyrzekła,
Prośbę o życie Urbana!”.

Gałczyński opiera się na dorobku Sarbiewskiego, wziąwszy pod uwagę współczesną sobie politykę – wiadomo przecież, że

Reklama

w 1939 r. dojdzie do konfrontacji dwóch potęg: chrześcijaństwa i barbarzyństwa. Czasy, w których poeta pisze swój wiersz, potrzebują silnego religijnego przywódcy, który „mocniej jeszcze ściśnie ster świata”. I choć autorem utworu jest ekscentryk i wesołek, nie można wątpić, że wyrażone w nim przekonanie o sile wstawiennictwa Maryi jest szczere i niepodważalne. To „Królowa polskiej Korony”, „Gwiazda dla Piotrowej łodzi” ma moc, aby działać na obradujących kardynałów i być Pośredniczką łask Ducha Świętego. Watykan ma się stać „wiosną świata”, a wyrazem odnowienia – sytuacja, w której, jak pisze Gałczyński:

„nowe papiestwo jak dąb się rozłoży
przy polskim dębie”.

Symbolika dębu, wykorzystana przez poetę, łączy tradycję rzymską ze słowiańską. Drzewo to było świętością zarówno w kulturze antycznej, jak i w wierzeniach ludowych, literaturze, sztuce polskiej i litewskiej. Słynny Baublis jest wspomniany przez Adama Mickiewicza w „Panu Tadeuszu”, Maria Rodziewiczówna przywiązanie do ziemi i rodowej tradycji wiąże z dębem Dewajtis. Maria Konopnicka, Władysław Syrokomla, Adam Asnyk, Władysław Bełza i wielu innych poetów wykorzystuje w swoich wierszach moc i potęgę dębu jako symbol długowieczności i trwania mimo historycznych burz i zawirowań.

16 października 1978 r. konklawe dokonało wyboru Karola Wojtyły. Papiestwo zyskało symboliczny kształt „polskiego dębu”. Nowy papież przyjął dewizę „Totus Tuus” – oddał siebie i los całego świata pod opiekę Maryi. Prośba Gałczyńskiego została wysłuchana...

Pontyfikat Jana Pawła II trwał 27 lat. Papież Polak odszedł do domu Ojca 2 kwietnia 2005 r.

Agnieszka Czajkowska
Wykładowca akademicki, miłośniczka literatury i kultury XIX wieku, uczestniczka życia parafialnego, szczęśliwa żona najlepszego męża i matka trójki kochanych dzieci.

2019-03-27 10:20

Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Otwarto przebudowane muzeum papieskie

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

muzeum

Wadowice

BOŻENA SZTAJNER

Słowa błogosławieństwa wypowiedziane przez nuncjusza apostolskiego w Polsce abp. Celestino Migliore oraz przecięcie wstęgi m.in. przez premiera RP Donalda Tuska zainaugurowały działalność przebudowanego i zmodernizowanego Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II w Wadowicach. Na rynku, na którym zebrały się rzesze wadowiczan, odbył się specjalny koncert, a pierwsi goście zobaczyli papieską ekspozycję prezentującą za pomocą multimedialnej i interaktywnej narracji życie oraz dziedzictwo papieża-Polaka.

Premier przemawiając podczas inauguracji, dzielił się swym wspomnieniem z pielgrzymki papieskiej z 1987 roku, kiedy Jan Paweł II spotkał się na gdańskim osiedlu z rzeszą około miliona Polaków. Tusk przyznał, że wtedy czuł się rozczarowany słowami papieża o tym, że „solidarność to zawsze jeden z drugim”, że „solidarność to nigdy jeden przeciwko drugiemu”. „Kiedy Ojciec Święty umarł, zrozumiałem jak ważne to były słowa. Kiedy płacząc wychodziliśmy na ulice, kiedy wszyscy rzeczywiście byliśmy razem” – wspominał polityk. „Ja wtedy też zrozumiałem, że Ojciec Święty to był także nasz największy bohater narodowy, bo odniósł wielkie zwycięstwo bez walki i że pomógł nam, chociaż na moment, poczuć się wielkimi zwycięzcami bez walki przeciwko komuś i że chociaż przez moment byliśmy wtedy razem” – mówił premier. Minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski zaznaczał z kolei, że muzea to wyraz szacunki do historii i największych postaci historii, takich właśnie jak Jan Paweł II. Podkreślał, że nowo otwierane muzeum jest „najlepszych proporcji”. „Nie jest ani za drogie, ani za ubogie. Nie jest przesadnie nowoczesne ani archaiczne. Nie jest obiektem, który zapomina o swych najważniejszych funkcjach, zwłaszcza tych edukacyjnych. Jest też najlepiej położone, bo tu, w Wadowicach” – mówił minister i dziękował wszystkim, którzy zaangażowali się w projekt modernizacji papieskiego muzeum. Wyraził nadzieję, że tego miejsca wszyscy będą mogli czerpać dumę. O znaczeniu i roli Jana Pawła II mówił marszałek województwa małopolski Paweł Sowa, który podkreślał, jak ważne jest to, by przenieść i zachować dziedzictwo papieża Polaka dla przyszłych pokoleń. Za zaangażowanie rządu polskiego w przebudowę papieskiego muzeum dziękowała burmistrz Wadowic Ewa Filipiak. Abp Migliore poświęcił nowo otwartą placówkę i modlił się, „by Bóg z miłością popatrzył na to muzeum i tych, którzy ja wybudowali i upiększyli”. Po wspólnym przecięciu wstęgi przez przedstawicieli instytucji założycielskich specjalni goście mogli zwiedzić nową ekspozycją stałą w Muzeum Domu Rodzinnego Jana Pawła. Koncert muzyczny na scenie na rynku był kolejnym punktem programu uroczystości otwarcia. Zaprezentowano oratorium symfoniczne pt."Szukam was" do muzyki: Bartosza Tomaszaka i słów Michała Zabłockiego. Wykonali je m.in.: Halina Mlynkova, Marta Bizoń, Janusz Radek, Patrycja Kotlarska, Jacek Kotlarski, Marcin Jajkiewicz, Tomasz Mars i Julka Niedzielin. Solistom towarzyszył zespół i Orkiestra Akademii Beethovenowskiej pod batutą Sebastiana Perłowskiego. Udział w uroczystościach wzięli przedstawicieli rządu i administracji samorządowców, reprezentantów gminy żydowskiej, goście z Watykanu, pielgrzymi z zagranicy oraz zwykli wadowicznie. Ci ostatni mieli okazję zwiedzić papieską ekspozycję. Nowa wystawa papieska znajduje się w domu, w którym Karol Wojtyła urodził się i mieszkał z rodziną przez pierwsze 18 lat swego życia. Budynek kupiła od żydowskich właścicieli Fundacja Ryszarda Krauzego i przekazała archidiecezji krakowskiej. Dzięki środkom unijnym, a także dzięki wsparciu współzałożycieli muzeum, w latach 2010–2013 budynek został dostosowany do projektu nowej wystawy autorstwa Barbary i Jarosława Kłaputów.
CZYTAJ DALEJ

Austria/ Media: już osiem ofiar śmiertelnych ataku w szkole

2025-06-10 11:53

[ TEMATY ]

szkoła

Austria

atak

ofiary

Adobe.Stock

Co najmniej osiem osób zginęło we wtorek wskutek ataku w szkole w austriackim mieście Graz - poinformował dziennik „Kronen Zeitung”. MSW Austrii podało, że domniemany sprawca ataku nie żyje; według policji prawdopodobnie popełnił samobójstwo.

„Kronen Zeitung” przekazała, powołując się na własne ustalenia, że liczba ciężko rannych jest dwucyfrowa.
CZYTAJ DALEJ

Matka Boża Częstochowska „Od Oceanu do Oceanu” już wolna - rozpoczyna wizytę we Włoszech

2025-06-10 22:20

[ TEMATY ]

Matka Boża

Karol Porwich/Niedziela

Dzisiaj, 10 czerwca o godz. 13:45 po 10 dniach blokady celnej otrzymaliśmy wiadomość, że Ikona wreszcie dotarła do sanktuarium w Varese koło Mediolanu. Przez 10 dni była przetrzymywana we włoskiej komorze celnej na granicy Unii Europejskiej. Zadawano kolejne pytania, na które odpowiedzi znajdowały się w załączonych do Ikony dokumentach. W końcu 9 czerwca pobrano opłatę wysokości 116,6 euro od każdej skrzyni niezależnie od tego, co w nich było. Większa zawierała Ikonę, druga mniejsza oprzyrządowanie do umieszczenia Jej w feretronie.

Niestety, wszystkie przygotowane wcześniej uroczystości musiały zostać odwołane.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję