Reklama

U początków sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej

Niedziela rzeszowska 37/2012

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W okresie staropolskim Rzeszów stanowił jeden z najsłynniejszych ośrodków kultu Matki Bożej w Rzeczypospolitej. Jak podają urzędowe akta biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego (1742-60), w święto Wniebowzięcia NMP, 15 sierpnia 1513 r., Matka Boża objawiła się Jakubowi Ado. Początkowo na miejscu objawienia wybudowano drewniany kościół, w której odbierała cześć figura Matki Bożej Rzeszowskiej. W 1. poł. XVII wieku wzniesiono w tym miejscu okazały kościół i klasztor Bernardynów fundacji Mikołaja Spytka Ligęzy (†1637). Jednak dopiero bp Sierakowski uznał figurę za cudowną i ukoronował ją koronami papieskimi w 1763 r., już jako arcybiskup metropolita lwowski. Była to trzecia koronacja w historii łacińskiej diecezji przemyskiej.
Warto jednak zaznaczyć, wbrew dotychczasowym ustaleniom historycznym, że w tym miejscu już od XV wieku rozwijał się kult Najświętszej Maryi Panny. W 1475 r. po raz pierwszy występuje w źródłach wzmianka o funkcjonującym w Rzeszowie kościele, dedykowanym Matce Bożej. Był to zapewne niewielki kościół drewniany, który znajdował się na przedmieściu (extra oppidum Rzeschow) od strony Krakowa. Świątynia była filią kościoła parafialnego pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Rzeszowie. W tymże też roku Jan Rzeszowski potwierdził, że wraz z miejscowym proboszczem Janem dokonał fundacji mszalnej, którą związał z kościołem Najświętszej Maryi Panny.
Założyciel fundacji Jan Średni Rzeszowski zwany Łąckim herbu Półkozic występuje po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1443 r. Był starostą Nowego Miasta Korczyna i właścicielem dóbr na terenie włości rzeszowskiej: Łąki, Staromieścia, Trzebowniska, Zaczernia, Jasionki, Palikówki i części wójtostwa w Rzeszowie. Wziął za żonę Helenę herbu Średniawa, z którą miał dwóch synów: Jana i Andrzeja. Zmarł przed 21 lutego 1486 r. Współtwórcą fundacji był proboszcz rzeszowski Jan, wzmiankowany przez źródła kościelne w latach 1457-67.
W 1475 r. Jan Rzeszowski potwierdził fakt, że wraz z proboszczem rzeszowskim dokonał fundacji mszalnej na rzecz tegoż proboszcza i jego następców. Podstawą materialną fundacji był ogród z domem i płotem znajdujący się naprzeciw kościoła Matki Bożej, zakupiony przez Rzeszowskiego i proboszcza od niejakiego Piotra Slostka za trzydzieści florenów. Jan Rzeszowski zapisał ponadto łąkę, znajdującą się w jego wsi dziedzicznej Łąka, położoną między Smugą a Chybowatą, „rozciągającą się wzdłuż i wszerz tak jak to wskazują pola uprawne czyli kopce graniczne z trzech stron, z czwartej strony Smuga”.
W zamian za korzystanie z uposażenia, proboszczowie rzeszowscy zostali zobowiązani do odprawiania dwóch Mszy św. czytanych tygodniowo „u Najświętszej Maryi Panny (ad beatam Virginem) za miastem Rzeszów” w intencji odpuszczenia grzechów fundatorów, zarówno za ich życia, jak i po śmierci. Proboszczowie mieli sprawować obowiązki fundacyjne osobiście, a gdyby nie mogli temu sprostać, powinni zatrudnić kapłana, któremu należało przekazać dochody z uposażenia fundacji. Dalsze losy fundacji nie są znane.
Prezentowana fundacja była zapewne wzorowana na tzw. altarii (od łacińskiego altare - ołtarz). Początki tej instytucji w Kościele Zachodnim sięgają XI wieku i wiążą się z powstawaniem ołtarzy bocznych w kościołach. Ich pierwowzorem były prawdopodobnie kapelanie pałacowe, w ramach których altarzyści - kapelani byli zobowiązani do regularnego odprawiania Mszy św. Działali oni w oparciu o fundacje prywatne, potwierdzane w każdym przypadku przez biskupa. Według ks. Henryka Borcza z Archiwum Archidiecezjalnego w Przemyślu, „ich liczbowemu rozwojowi sprzyjała religijność ówczesnych ludzi, dążących do zapewnienia sobie zbawienia poprzez trwałe fundacje mszalne, związane z określonymi ołtarzami”. W przypadku fundacji Jana Rzeszowskiego i ks. Jana, związanej z niewielkim kościołem dedykowanym Najświętszej Maryi Pannie, można przypuszczać, że motywem jej powstania była szczególna cześć Matki Bożej ze strony fundatorów.
Zaprezentowane fakty związane z kościołem Najświętszej Maryi Panny w Rzeszowie skłaniają do głębszej refleksji. Miejsce obecnego kościoła sanktuaryjnego Matki Bożej było już w średniowieczu związane z kultem Bogurodzicy, a dopiero w 1513 r. Jakub Ado doznał w tym miejscu prywatnego objawienia. Od tego momentu miejsce to słynie cudami i łaskami. Jednak już wcześniej zostało naznaczone czcią Matki Zbawiciela, czego dowodem są jego nieznane dotychczas średniowieczne dzieje.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

fot. Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas do kapłanów: biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem

2024-03-28 13:23

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

Episkopat News/Facebook

Biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem. Jeśli ksiądz prowadzi podwójne życie, jakąkolwiek postać miałoby ono mieć, powinien to jak najszybciej przerwać - powiedział abp Adrian Galbas do kapłanów. Metropolita katowicki przewodniczył Mszy św. Krzyżma w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Podczas liturgii błogosławił oleje chorych i katechumenów oraz poświęca krzyżmo.

W homilii metropolita katowicki zatrzymał się nad znaczeniem namaszczenia, szczególnie namaszczenia krzyżmem, „najszlachetniejszym ze wszystkich dziś poświęcanych olejów, mieszaniną oliwy z oliwek i wonnych balsamów.” Jak zauważył, olej od zawsze, aż do naszych czasów wykorzystywany jest jako produkt spożywczy, kosmetyczny i liturgiczny. W starożytności był także zabezpieczeniem walczących. Namaszczali się nim sportowcy, stający do zapaśniczej walki. Śliski olej wtarty w ciało stanowił ochronę przed uchwytem przeciwnika.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas w Sosnowcu przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża

2024-03-28 23:35

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

flickr.com/episkopatnews

Abp Adrian Galbas

Abp Adrian Galbas

- Kościelne postępowanie w bulwersującej sprawie sprzed miesięcy dobiega końca - powiedział abp Adrian Galbas SAC, administrator apostolski diecezji sosnowieckiej sede vacante. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, którą odprawił w sosnowieckiej bazylice katedralnej, przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża.

- Po podjęciu ostatecznych decyzji, zostanie o nich poinformowana opinia publiczna. Także w sprawie, która w ostatnich dniach spowodowała, że diecezja sosnowiecka znalazła się na czołówkach gazet, jestem zdeterminowany, by wszystko wyjaśnić i adekwatnie zareagować. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że nic w tej, jak i w żadnej innej gorszącej sprawie, nie jest i nie będzie zbagatelizowane - powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję