Ks. prof. Tomáš Halík, wybitny czeski teolog został laureatem tegorocznej Nagrody Templetona 2014, przyznawanej za osiągnięcia w dziedzinie myśli filozoficzno-religijnej. Otrzymują ją corocznie osoby, które przełamują bariery między nauką a religią. Przyznawana od 40 lat Nagroda Templetona, zwana też "teologicznym Noblem", jest jedną z najwyżej dotowanych na świecie, i wynosi w tym roku 1,8 miliona dolarów.

Uzasadniając przyznanie nagrody ks. Halikowi Fundacja Johna Templetona napisała, że przez niemal dwa dziesięciolecia organizował on szeroką, tajną sieć naukowców, teologów, filozofów i studentów, mającą na celu rozwijanie intelektualnej i duchowej podbudowy dla demokratycznego państwa, którego nadejście wraz z innymi przewidywał. Te lata podziemnej pracy i doradzania przywódcom wyzwolenia, takim jak Vaclav Havel i kard. František Tomášek, pomogły w przejściu Czechosłowacji do demokracji po Aksamitnej Rewolucji z 1989 r.

Od tej pory ks. Halik wspierał religijną tolerancję i porozumienie poprzez swe publikacje i wykłady, dzieląc się swymi ideami i przekonaniami z ludźmi różnych tradycji kulturowych i religijnych, a zwłaszcza z niewierzącymi. Jego podejście do dialogu międzyreligijnego charakteryzuje przekonanie, że długa tradycja intelektualna katolicyzmu czyni go mostem między zachodnim sekularyzmem, religiami tradycyjnymi i kulturą islamską.

Na konferencji prasowej ks. Halik zapowiedział, że będzie kontynuował te wysiłki dzięki pieniądzom z Nagrody Templetona.

Fundacja podkreśla, że światopogląd ks. Halika kształtują „ścisłe intelektualne dociekania na tematy umysłu i ducha”, a tym doroczne, miesięczne rekolekcje, spędzane, w odosobnieniu i na refleksji.

Przewodniczący Fundacji John M. Templeton Jr. podkreślił, że ks. Halik swym poszukiwaniem prawdy ucieleśnia duchowy rozwój. - Czy to ryzykując więzienie dla wywalania umysłów w narodzie, czy też odważając się głosić poglądy, które wielu wierzących omijałoby jako heretyckie, Tomáš Halik nieustannie otwierał perspektywy, które rozwijają ludzkość - powiedział Templeton. Dodał, że podejmując te wyzwania laureat Nagrody „inspiruje nas wszystkich do wyrwania się z represji bez względu na to, czy przychodzą one ze strony totalitarnej władzy, czy też naszego ciasnego światopoglądu”.

Nominując ks. Halika do Nagrody Templetona, były minister spraw zagranicznych Czech Karel Schwarzenberg podkreślił jego umiejętność łączenia ludzi różnych religii, ateistów i agnostyków. - Przez wiele lat prof. Halik był budowniczym mostów między różnymi religiami, kulturami i narodami. Swoim życiem i pracą pomógł wspierać szacunek dla wartości duchowych i religijnych u świeckiej opinii publicznej - napisał książę Schwarzenberg.

Ceremonia wręczenia Nagrody Templetona odbędzie się w maju w Londonie.

65-letni ks. Tomáš Halík należy do najbardziej znanych katolickich intelektualistów w Europie Środkowo-Wschodniej. Należał do bliskich współpracowników byłego prezydenta Czech Václava Havla jak i wieloletniego arcybiskupa Pragi kard. Františka Tomáška. Urodził się w Pradze. Studiował socjologię i filozofię, psychologię kliniczną oraz teologię. Pracował jako psychoterapeuta. Uczestniczył w ruchu odnowy w okresie Praskiej Wiosny. W 1978 r. został tajnie wyświęcony na księdza katolickiego. Działał w opozycyjnych środowiskach intelektualnych. Od lat podejmuje liczne inicjatywy ekumeniczne i międzyreligijne.

Od 1990 r. jest rektorem kościoła akademickiego p.w. Najświętszego Zbawiciela w Pradze, prezydentem Czeskiej Akademii Chrześcijańskiej, od 1997 r. profesorem Uniwersytetu Karola.

Jego książki ukazały się także w językach niemieckim, włoskim, hiszpańskim, angielskim i polskim. Po polsku wydano ostatnio m.in. „Dotknij ran” i „Drzewo ma jeszcze nadzieję. Kryzys jako szansa”, "Różnorodność pojednana. Z Tomášem Halíkiem rozmawia Tomasz Dostatni", "Hurra, nie jestem Bogiem!", "Chcę, abyś był".

W zeszłym roku nagrodę otrzymał Desmond Tutu, były anglikański arcybiskup Kapsztadu, a w 2011 r. duchowy przywódca Tybetańczyków Dalajlama XIV.

Zgodnie z wolą fundatora przewyższa ona wysokość Nagrody Nobla. Jej twórca - John Templeton urodził się w USA, zmarł w wieku 96 lat 8 lipca 2008 r. w Nassau na Bahamach. Nagrodę ufundował w 1972 r. i zgodnie z jego wolą jest ona przyznawana również po jego śmierci. Obecnie na czele fundacji stoi John Templeton, syn fundatora.

Pierwszą laureatką nagrody została w 1973 r. Matka Teresa z Kalkuty, założycielka Zgromadzenia Misjonarek Miłości. Od tamtego czasu otrzymywały ją różne osobistości, także niechrześcijanie. W 1976 r. nagrodę przyznano belgijskiemu kard. Leo J. Suenensowi jako "pionierowi badań i tematyki Ruchu Odnowy Charyzmatycznej". Laureatami Nagrody Templetona byli m.in. założyciel ekumenicznej Wspólnoty z Taizé brat Roger Schutz, amerykański kaznodzieja baptystyczny Billy Graham, niemiecki fizyk Carl Friedrich von Weizsäcker, benedyktyn i astrofizyk prof. Stanley L. Jaki, założycielka ruchu Focolare Chara Lubich, amerykański kaznodzieja baptystyczny Billy Graham i rosyjski pisarz Aleksander Sołżenicyn.

W 2006 r. Nagrodę Templetona otrzymał po raz pierwszy Polak - ks. Michał Heller, profesor filozofii na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, współpracownik Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, a także fundator i dyrektor Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych.

W 1996 r. Templeton ufundował też nagrodę filmową. Pierwszym jej laureatem został głośny film "Chodzący trup" Tima Robbinsa obraz nakręcony na podstawie książki s. Helen Prejean ze Zgromadzenia św. Józefa. Opowiadał on o pracy zakonnicy wśród więźniów skazanych na karę śmierci.

Natomiast Europejska Nagroda Templetona - "Religijny Autor Roku" przyznawana jest za publikacje o tematyce religijnej. Wyróżniani nią są dziennikarze i publicyści prasy świeckiej, których twórczość cechuje "precyzja, obiektywizm i duch ekumenizmu". W przyznaniu nagrody decydujący głos ma Komisja Kościołów Europejskich KEK, skupiająca 120 Kościołów protestanckich, anglikańskich, prawosławnych i starokatolickich w Europie.