Reklama

Sienkiewicz w okrzejskim kościele

2 października br. minie 40 lat od otwarcia Muzeum Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, a 15 listopada br. - 90-lecie śmierci pisarza. Z tej okazji rozmawiamy z ks. Czesławem Ciołkiem - proboszczem parafii w Okrzei, w której pisarz był ochrzczony oraz z dyrektorem Muzeum Antonim Cybulskim, który kieruje placówką od początku jej istnienia.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

- Jakie są związki przodków Henryka Sienkiewicza z Kościołem katolickim?

Ks. Czesław Ciołek: - Prababka Henryka Sienkiewicza Cieciszowska Teresa nie tylko wybudowała w 1793 r. klasycystyczny kościół w Okrzei, ale też wyposażyła go w sprzęt liturgiczny; mamy np. w Okrzei ornat liczący 220 lat, pozłacaną srebrną monstrancję, zdobną w winogrona i kłosy z herbem i dedykacją Cieciszowskich dla miejscowego kościoła. Musiała to być bardzo pobożna i bogata rodzina, bo takich darczyńców, którzy ufundowaliby cały duży kościół wraz z wyposażeniem, nie było na stosunkowo biednym Podlasiu zbyt wielu. Rodzina Cieciszowskich dysponowała jeszcze u schyłku XVIII wieku znacznymi dobrami także w województwie kijowskim.
W tym właśnie kościele wzięli ślub rodzice Henryka Sienkiewicza - Józef Sienkiewicz i Stefania Cieciszowska, a maleńki Henryk, który urodził się 5 maja w 1846 r., został w nim ochrzczony 7 maja tego samego roku (zachowała się oryginalna chrzcielnica). Fakt przyjścia na świat przyszłego laureata Nagrody Nobla upamiętnia wpis w księdze parafialnej oraz tablica ufundowana na ścianie kościoła. Jest w tym kościele również tablica nagrobna wuja pisarza i zarazem jego ojca chrzestnego - Adama Cieciszowskiego, zmarłego w 1890 r.

Antoni Cybulski: - W rodzinie Cieciszowskich było kilku duchownych - np. biskup łucki Kacper, arcybiskup Kijowa, zwierzchnik Kościoła katolickiego w całej carskiej Rosji; ciotka Sienkiewicza była ksienią (przełożoną) Panien Kanoniczek; potem pisarka Jadwiga „Deotyma” Łuszczewska, jak mówiono - panna nr 1 w Warszawie, nie była wprawdzie osobą duchowną, ale znano ją jako tą, która w końcu XIX wieku niosła pokarm duchowy.

- Jakie były związki z Kościołem samego Henryka Sienkiewicza w latach późniejszych jego życia?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

A. C.: - Sam Sienkiewicz wypowiadał się tak o Kościele: „Kościół był stróżem przeszłości i siewcą przyszłości, opiekunem teraźniejszości” (taki wpis znajduje się w księdze pamiątkowej w katedrze płockiej). Niewątpliwie od wczesnych lat Sienkiewicz miał tego świadomość i dawał temu wyraz w swojej twórczości, m.in. uwiecznił w swoich utworach wiele kościołów jako miejsca modlitwy, przysiąg wojskowych. Kulminacją był opis nabożeństwa w katakumbach i męczeństwo pierwszych chrześcijan rzymskich w powieści Quo vadis. W Rzymie pisarz odwiedził pamiętny kościół Quo vadis, który zainspirował go do napisania słynnej powieści.
Wiele o związkach pisarza z Kościołem mówił sługa Boży ks. Władysław Korniłowicz, założyciel ośrodka dla dzieci ociemniałych w Laskach i kapelan Prymasa Wyszyńskiego. Prof. Władysław Tatarkiewicz pisze, że ks. Korniłowicz udzielał mu ślubu. Prof. Aniela Chałubińska, wybitny geograf, naukowiec, często miała kontakt z ks. Korniłowiczem. Niósł daleko idący ekumenizm, dla niego nie było podziałów między wyznaniami.

- A po śmierci pisarza?

Ks. Cz. C.: - Dla ziem rodzinnych pisarza na Podlasiu niezmiernie ważna jest działalność ks. Antoniego Kresy w latach trzydziestych XX wieku, wielkiego społecznika, który w tamtych czasach był prekursorem niesienia wielkiej kultury w środowisku wiejskim i poniósł śmierć jako męczennik za wiarę w Oświęcimiu z rąk hitlerowskich oprawców. Badałem różne dokumenty związane z moim poprzednikiem na tej parafii i wiem, że poprosił swojego biskupa, aby przydzielił mu najbiedniejszą parafię w diecezji. Była to właśnie Okrzeja, która i dziś jest bardzo biedna.

A. C.: - Ks. Kresa pochodził z okolic Węgrowa - z Ludwinowa. Działał w komitecie budowy kopca Sienkiewicza w Okrzei, którego projekt powstał w 1924 r. Inicjatorem sypania kopca był ówczesny biskup podlaski Henryk Przeździecki, a wykonawcą ks. Antoni Kresa. Również bł. bp Jerzy Matulewicz z Wilna był w komitecie. Fotografię Błogosłowionego posiadamy w zbiorach kierowanego przeze mnie Muzeum Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej. Postać ks. Kresy będzie szerzej przedstawiona w książce mojej żony, Anny Cybulskiej, która ukaże się staraniem Muzeum i Parafii w Okrzei.

Ks. Cz. C. - Zaproponowałem Annie Cybulskiej napisanie monografii historycznej mojej parafii pt. Dzieje Kościoła w Okrzei. Wiele grup wycieczkowych zwiedzających nasz kościół pyta o takie wydawnictwa. Zachowało się tu sporo dokumentów, wiele ksiąg parafialnych i inwentarzowych (np. z roku 1854 r.). Wiemy np., iż w połowie XIX wieku były to tereny występowania epidemii cholery - zmarłych chowano w przydrożnych rowach, ale był to też teren, gdzie ludzie byli - i są do dzisiaj - bardzo pobożni. Tutejsi mieszkańcy nie mają może zbyt głębokiego poczucia związku Henryka Sienkiewicza z tymi okolicami. Umacniamy je uroczystymi Mszami św., odprawianymi w rocznicowe okazje związane z pisarzem. Starałem się w ostatnim okresie dokonywać licznych odrestaurowań kościoła okrzejskiego, aby jego wnętrzu przywrócić dawny, klasycystyczny kształt.
Wiele grup wycieczkowych, które przybywają do Muzeum H. Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, kierowanych jest później do kościoła, w którym ochrzczony został H. Sienkiewicz - jest tam tablica upamiętniająca to wydarzenie, obraz Franciszka Smuglewicza Święta Rodzina, obraz Buchbindera, tablice nagrobne. Dlatego, będąc w tych stronach, nie sposób nie odwiedzić tego kościoła. Na cmentarzu w Okrzei jest grób matki pisarza, Stefanii Cieciszowskiej, zmarłej 1 września 1873 r. w Woli Gułowskiej.

Reklama

- Co było największą radością Dyrektora Muzeum Henryka Sienkiewicza?

A.C.: - Prowadzę muzeum od stycznia 1967 r. Największą radością mojej 40-letniej pracy w tej placówce muzealnej było przyznanie mi przez dzieci Orderu Uśmiechu - za popularyzowanie wśród młodzieży szkolnej postaci i twórczości Henryka Sienkiewicza. Order ten wręczał mi sam kanclerz kapituły - dr Cezary Leżeński. Uroczystość odbyła się w Zamościu w czasie zjazdu szkół sienkiewiczowskich. Były tam dzieci nie tylko z Polski, ale także z Mejszagoły, z Białorusi. Do tych szkół na Kresach bowiem również docieramy. Ostatnio coraz więcej przyjeżdżających grup wycieczkowych z Ukrainy i Białorusi daje wyraz przywiązaniu i znajomości twórczości pisarza.

Ks. Cz. C. - Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, iż w czasach, gdy zbudowano kościół w Okrzei, jego oryginalny sufit był zbudowany z belek modrzewiowych, a w czasach późniejszych te belki podmurowano i na tynku w 1974 r. powstały malowidła Jana Molgi, nawiązujące do twórczości pisarza - Obrona Częstochowy z Potopu, Quo vadis Domine z Quo vadis. Malowidła te pozostawiłem na swoich miejscach.

- Dziękujemy za rozmowę.

2006-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Niedziela legnicka 16/2006

Karol Porwich/Niedziela

Monika Łukaszów: - Wielkanoc to największe święto w Kościele, wszyscy o tym wiemy, a jednak wielu większą wagę przywiązuje do świąt Narodzenia Pańskiego. Z czego to wynika?

CZYTAJ DALEJ

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję