Audiencja generalna, 17 listopada 2004 r.
1. „Ziemia wydała swój owoc” - woła Psalm 67 [66], który przed chwilą proklamowaliśmy, jeden z tekstów włączonych do Liturgii Nieszporów. Zdanie to pozwala nam myśleć o hymnie
dziękczynnym skierowanym do Stworzyciela za dary ziemi, które są znakiem Bożego błogosławieństwa. Ten element naturalny jest ściśle złączony z wymiarem historycznym: owoce natury stają się okazją do ustawicznego
błagania, aby Bóg pobłogosławił swojemu ludowi (por. ww. 2.7.8), aby w ten sposób wszystkie narody ziemi zwróciły się do Izraela, szukając za jego pośrednictwem możliwości dotarcia do Boga Zbawiciela.
Mamy tutaj perspektywę uniwersalną i misyjną, na wzór obietnicy danej przez Boga Abrahamowi: „Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi” (Rdz 12, 3; por. 18, 18;
28, 14).
Reklama
2. Boże błogosławieństwo dla Izraela objawia się konkretnie urodzajem pól oraz płodnością, czyli darem życia. Dlatego też Psalm rozpoczyna się zdaniem (por. Ps 67 [66], 2), które odsyła do słynnego
błogosławieństwa kapłańskiego, jakie znajdujemy w Księdze Liczb: „Niech cię Pan błogosławi i strzeże. (...) niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem”
(Lb 6, 24-26).
Temat błogosławieństwa odzywa się echem przy końcu Psalmu, gdzie na nowo pojawiają się owoce ziemi (por. Ps 67 [66], 7-8). Tam jednak spotyka się ten temat uniwersalistyczny, który duchowej substancji
całego hymnu nadaje zaskakującą rozległość horyzontów. Jest to otwarcie, które odzwierciedla wrażliwość Izraela, gotowego już do konfrontacji ze wszystkimi narodami ziemi. Z kompozycji Psalmu wynika,
że można by jego powstanie umieścić po doświadczeniu wygnania babilońskiego, gdy rozpoczęła się diaspora narodu wśród obcych ludów i w nowych rejonach ziemi.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
3. Dzięki błogosławieństwu wybłaganemu przez Izrael cała ludzkość będzie mogła poznać „drogę” i „zbawienie” Pana (por. w. 3), tzn. Jego zbawczy plan. Wszystkim kulturom
i wszystkim społecznościom zostanie objawione, że Bóg osądza i rządzi ludami i narodami wszystkich krańców ziemi, prowadząc każdy ku horyzontom sprawiedliwości i pokoju (por. w. 5).
Jest to wielki ideał, ku któremu zdążamy, jest to wielka i zaskakująca zapowiedź, która wypływa z Psalmu 67 [66] oraz z tak licznych stron prorockich (por. Iz 2, 1-5; 60, 1-22; Hi 4, 1-11; So 3, 9-10;
Ml 1, 11).
Będzie to także przedmiotem chrześcijańskiego przepowiadania, które uwydatni św. Paweł, przypominając, że zbawienie wszystkich ludów jest sercem „misterium”, tzn. zbawczego planu Boga:
„Poganie już są współdziedzicami i współczłonkami Ciała, i współuczestnikami obietnicy w Chrystusie Jezusie przez Ewangelię” (Ef 3, 6).
4. Teraz Izrael może już prosić Boga, żeby wszystkie narody zostały włączone w oddawanie Mu chwały; będzie to chór uniwersalny: „Niech Ciebie, Boże, wysławiają ludy, niech wszystkie narody
dają Ci chwałę!” - powtarza się w Psalmie (por. Ps 67 [66], 4. 6).
Pragnienie wyrażone w Psalmie uprzedza wydarzenie opisane w Liście do Efezjan, gdy odwołuje się być może do muru separacji, który w świątyni w Jerozolimie oddzielał Żydów od pogan: „Teraz w
Chrystusie Jezusie wy, którzy niegdyś byliście daleko, staliście się bliscy przez krew Chrystusa. On bowiem jest naszym pokojem. On, który obie części ludzkości uczynił jednością, bo zburzył rozdzielający
je mur - wrogość. (...) A więc nie jesteście już obcymi i przychodniami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga” (Ef 2, 13-14. 19).
Wynika z tego przesłanie dla nas: musimy obalić mury podziałów, wrogości i nienawiści, aby rodzina dzieci Bożych odnalazła się w harmonii przy jednym stole, aby błogosławić i wielbić Stworzyciela
za dary, których On udziela wszystkim, nie czyniąc różnic (por. Mt 5, 43-48).
5. Tradycja chrześcijańska odczytała Psalm 67 [66] w kluczu chrystologicznym i mariologicznym. Dla Ojców Kościoła „ziemia [która] wydała swój owoc”, to Dziewica Maryja, która wydała
na świat Chrystusa Pana.
Tak na przykład św. Grzegorz Wielki w Wykładzie na temat Pierwszej Księgi Królewskiej komentuje ten werset, łącząc go z licznymi fragmentami Pisma Świętego: „Maryja jest słusznie nazywana «górą
bogatą owocami», gdyż z Niej zrodził się doskonały owoc, to jest nowy człowiek. Prorok, patrząc na Nią, jak jest piękna i odziana w chwałę swej płodności, woła: «Wyrośnie różdżka z pnia Jessego,
wypuści się odrośl z jego korzeni» (Iz 11, 1). Dawid, radując się owocami tej góry, mówi do Boga: «Niech Ciebie, Boże, wysławiają ludy, niech wszystkie narody oddają Ci chwałę! Ziemia wydała
swój owoc». Tak, ziemia wydała swój owoc, gdyż Ten, którego zrodziła Dziewica, nie został poczęty za sprawą człowieka, gdyż Duch Święty okrył Ją swoim cieniem. Dlatego też Pan mówi do króla i proroka
Dawida: «Potomstwo z ciebie zrodzone posadzę na twoim tronie» (Ps 132 [131], 11). Dlatego Izajasz stwierdza: «Owoc ziemi przepychem i krasą» (Iz 4, 2). Rzeczywiście, Ten, którego
zrodziła Dziewica, był nie tylko «człowiekiem świętym», ale również «Bogiem Mocnym» (Iz 9, 5)” (Testi mariani del primo millennio, III, Rzym 1990, s. 625).
Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach OSPPE