Reklama

Z dziejów obchodu uroczystości Bożego Ciała (2)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Procesje teoforyczne Bożego Ciała miały w początkowym okresie dosyć prosty przebieg. Podczas nich niesiono krzyż z Najświętszym Sakramentem, za którym kroczyło ze śpiewem duchowieństwo i wierni. Na zakończenie pochodu udzielano uczestnikom błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem. W XIV stuleciu na terenie Niemiec oprawa zewnętrzna tych procesji uległa ubogaceniu, poprzez zaadoptowanie form już znanych, m.in. z procesji o urodzaje i zachowanie zbiorów. Z kolei w XV stuleciu w procesji pojawiły się cztery tzw. „stacje”, z odczytywaniem lub śpiewem fragmentów Ewangelii. Niesiono w niej obrazy i chorągwie oraz płonące świece, zaś śpiewacy przedstawiali sceny z życia Pana Jezusa. Uczestniczyli w niej duchowni, bractwa kościelne, cechy, szkoły i wierni. W Polsce śpiew Ewangelii przy czterech ołtarzach pojawił się najwcześniej w diecezji płockiej około 1430 r., a w XVI stuleciu także i w innych diecezjach. W XVI stuleciu procesje organizowane w święto Bożego Ciała odznaczały się dużą wystawnością. W większych miastach brało w nich udział duchowieństwo diecezjalne i zakonne, śpiewacy i muzycy, bractwa, szkoły, cechy, wojsko i ogół wiernych. Procesję taką w stolicy diecezji prowadził zazwyczaj osobiście biskup.
W XVI stuleciu w okresie rozszerzania się reformacji protestanckiej, kwestionującej realną obecność Chrystusa w Eucharystii, uwidoczniły się ograniczenia w urządzaniu procesji Bożego Ciała. Zauważalne to było szczególnie w miastach, w których protestanci czy kalwini stanowili większość ich populacji, bądź też znaczny jej odsetek. W takich przypadkach procesje teoforyczne z obawy przed profanacją zostały zaniechane, lub też miały skromniejszą oprawę zewnętrzną. Zjawisko to w niewielkim jedynie stopniu dotknęło diecezję przemyską, gdyż na jej terytorium innowiercy nigdzie nie zdołali pozyskać jakiejś liczącej się grupy zwolenników.
W okresie reformy potrydenckiej Kościoła (po 1563 r.) nastąpiło dalsze ubogacenie oprawy święta Bożego Ciała. Uchwały Soboru Trydenckiego, kładące silny nacisk na kult eucharystyczny, sprzyjały niewątpliwie tego typu przemianom. Sobór, zabierając głos w sprawie święta i procesji Bożego Ciała w dekrecie z roku 1551, podkreślił wyraźnie, że po to wprowadzono w Kościele specjalne święto, by uczcić Najświętszy Sakrament i aby każdego roku z pobożnością obnosić Eucharystię po drogach i miejscach publicznych. W tym dniu wszyscy chrześcijanie okazywać mieli szczególną wdzięczność Panu i Zbawicielowi za tak nadzwyczajny i rzadki dar, który uprzytamnia Jego zwycięstwo i tryumf nad śmiercią. Stanowiło to okazję do zatriumfowania zwycięskiej prawdy nad błędem i herezją. Przeciwników zaś tej prawdy (o realnej obecności Chrystusa w Eucharystii), będących świadkami niezwykłego przepychu i radości całego Kościoła, miało to doprowadzić do zawstydzenia, a w konsekwencji do opamiętania się i nawrócenia. W związku z zakwestionowaniem tych praktyk przez reformację udział w procesji teoforycznej Bożego Ciała traktowany był jako manifestacja i wyznanie wiary w realną obecność Chrystusa w Eucharystii i publiczne wyznanie wiary katolickiej. Od tego też czasu procesje w Boże Ciało i w oktawie nabrały masowego charakteru.
Uchwały Soboru Trydenckiego odnośnie kultu Eucharystii rychło przyjęte zostały także i w diecezji przemyskiej. To niewątpliwie pod ich wpływem procesje z Najświętszym Sakramentem urządzane na jej terenie w święto Bożego Ciała i w oktawie zyskały przy końcu XVI stulecia nową bogatą oprawę zewnętrzną, przyjmując stopniowo formy typowe dla baroku. Wielkie zasługi w nadaniu procesjom eucharystycznym oprawy pełnej przepychu i dostojeństwa, położył jeden z najwybitniejszych pasterzy przemyskich okresu potrydenckiego, bp Wawrzyniec Goślicki (1591-1601). Wydany przez niego 4 czerwca 1597 r. edykt ustalał szczegółowo sposób odbywania procesji w uroczystość Bożego Ciała oraz w oktawie w mieście Przemyślu, a pośrednio także i w innych kościołach diecezji. Biskup, uzasadniając potrzebę wydania takiego edyktu, nawiązywał wprost do wspomnianego wcześniej dekretu Soboru Trydenckiego z roku 1551 podkreślając, że obchód Bożego Ciała ma przyczynić się do „umocnienia i wywyższenia wiary katolickiej oraz do zawstydzenia herezji i odszczepieństwa”. Służyć temu miało zreformowanie tradycyjnej procesji z Najświętszym Sakramentem odbywanej w święto Bożego Ciała i w oktawie, „zgodnie ze zwyczajem Kościoła Rzymskiego, a także według wzoru innych kościołów katedralnych Królestwa Polskiego”. Przypuszczalnie procesje takie urządzano przedtem w kościołach diecezji na różne sposoby. Ponadto zdarzać się mogło, że w miastach, w których obok parafialnego były jeszcze kościoły klasztorne, odbywało się w tym samym czasie nawet kilka procesji, co oczywiście nie licowało z ich triumfalnym z założenia charakterem. O innowacjach, wprowadzonych przez bp. Goślickiego, należało poinformować wiernych z ambon we wszystkich kościołach miasta Przemyśla i równocześnie zachęcać ich do wzięcia udziału w centralnej procesji. Kaznodzieje mieli ponadto zachęcać lud, ażeby przez modlitwy i dzieła pobożne jak najlepiej usposobił się do uzyskania odpustów przewidzianych na ten dzień.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Święty Czech

Niedziela Ogólnopolska 39/2022, str. 18

[ TEMATY ]

św. Wacław

Adobe.Stock.pl

św. Wacław

św. Wacław

Był synem księcia Wratysława I i lutyckiej księżniczki Drahomiry.

Wacław objął panowanie w Czechach ok. 925 r. Został zamordowany ok. 929 r. na polecenie swojego brata Bolesława, który za namową matki zaprosił go do wzięcia udziału w konsekracji świątyni w Starym Bolesławcu ku czci świętych męczenników Kosmy i Damiana. Był wzorowym chrześcijaninem. Legenda starosłowiańska głosi, że „wspierał wszystkich ubogich, nagich odziewał, łaknących żywił, podróżnych przyjmował zgodnie z nakazami Ewangelii. Nie dozwalał wyrządzać krzywdy wdowom, miłował wszystkich ludzi, biednych i bogatych. Wspomagał sługi Boże, uposażał kościoły”. Ta sama legenda opisuje jego męczeńską śmierć. W świątyni „Bolesław przystąpił doń u drzwi. Wacław zobaczył go i rzekł: «Bracie, dobrym byłeś dla nas wczoraj». Szatan jednak podszepnął Bolesławowi, uczynił przewrotnym jego serce, tak iż wyciągnąwszy miecz, odezwał się: «Teraz pragnę być jeszcze lepszym». To powiedziawszy, uderzył go mieczem w głowę. Wacław, zwróciwszy się do niego, rzekł: «Co czynisz, bracie?». Pochwyciwszy go, rzucił na ziemię. Tymczasem podbiegł jeden ze wspólników Bolesława i ciął Wacława w rękę. Ten, porzuciwszy brata, ze zranioną ręką uszedł do kościoła. W drzwiach kościoła zabili go dwaj zamachowcy. Trzeci, przybiegłszy, przebił mu bok. Wówczas Wacław oddał ostatnie tchnienie z tymi słowami: «W ręce Twoje, Panie, oddaję ducha mego»”.
CZYTAJ DALEJ

Ksiądz zmarł na zawał serca podczas Mszy św.

2025-09-24 08:52

[ TEMATY ]

ksiądz

Meksyk

Źródło: Parafia Jezusa z Nazaretu

Ojciec José de Luz Rosales Castañeda

Ojciec José de Luz Rosales Castañeda

Meksyk: w trakcie celebracji Eucharystii, tuż po udzieleniu Komunii Świętej, w niedzielę 21 września w wieku 62 lat zmarł na zawał serca ojciec José de Luz Rosales Castañeda.

Według informacji udostępnionych przez ACI Prensa, diecezja Gómez Palacio, gdzie pełnił posługę ksiądz, poinformowała, że ​​„zmarł po udzieleniu Komunii. Puryfikował już kielich, gdy upadł”. Odnośnie do przyczyny śmierci, sprecyzowano, że „była to śmierć naturalna, zawał serca”.
CZYTAJ DALEJ

Bp Wojciech Osial: religia ma niezastąpioną rolę w wychowaniu

2025-09-28 19:35

[ TEMATY ]

religia

bp Wojciech Osial

religia w szkole

ks. Marek Weresa / Vatican Media

Bp Wojciech Osial

Bp Wojciech Osial

Podczas jubileuszowego spotkania katechetów w Rzymie bp Wojciech Osial, który towarzyszy pielgrzymom z Polski, podkreślił znaczenie katechezy w kształtowaniu młodego pokolenia. Wskazał na wyzwania, z jakimi mierzą się katecheci w Polsce, krytycznie odniósł się do decyzji władz o redukcji godzin religii w szkole oraz zaapelował o zachowanie nadziei w misji głoszenia Chrystusa.

Bp Wojciech Osial, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w rozmowie z mediami watykańskimi zaznaczył, że najważniejszym zadaniem katechetów pozostaje wprowadzanie młodych ludzi w świat wiary. „Na pierwszym miejscu jest wielka troska o wychowanie do wiary dzisiejszego człowieka” - podkreślił.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję