Minęła 30. rocznica strajków w lipcu 1980 r. w Lublinie i na Lubelszczyźnie, zwanych Lubelskim Lipcem 1980. Od dawna ludzie odczuwali ciężar systemu, w końcu doszło do wybuchu niezadowolenia. Impuls dała podwyżka cen. Protesty (8-25 lipca) rozpoczęły się 8 dnia tego miesiąca w świdnickiej Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego. Włączyło się w nie ok. 150 zakładów pracy. Stanowczo przedstawiono postulaty dotyczące różnych kwestii - zaopatrzenia, płac, zmiany warunków pracy, wprowadzenia wolnych związków zawodowych i wielu innych. Lubelscy strajkujący inspirowali ludzi w innych regionach do odważnych działań o swoje prawa i wysuwania uzasadnionych żądań, a długofalowo - o wolność. Przełamali strach, dali przykład, a ostatecznie osiągnęli pokojowe porozumienie z władzami. Lubelszczyzna poprzedziła Gdańsk w sierpniu 1980 r., ale wypadki te pozostają w cieniu pamięci zbiorowej i w edukacji nie zajmują należnego miejsca. Uczestnicy wydarzeń sprzed 30 lat podkreślali znaczenie faktu, że przed Sierpniem był Lipiec.
Pamięć o 30. rocznicy wydarzeń na ziemi lubelskiej, która walczyła „o odnowę ziemi polskiej przez Ducha Świętego”, została podkreślona różnorodnymi wydarzeniami o charakterze naukowym, edukacyjnym oraz kulturalno-rozrywkowym. Wszystkie te formy miały na celu podkreślenie wagi tamtego Lipca, który rozpoczął zmiany i dał podstawy do określenia Lubelszczyzny jako terenu, z którego ruszyła lawina. Doprowadziła ona do powstania w sierpniu 1980 r. NSZZ „Solidarność”. Dziś wszystkie inicjatywy rocznicowe podejmują zadanie wyedukowania najmłodszych, którzy Lipiec ’80 znają jedynie z opowiadań lub o nim nie słyszeli. W Lublinie symbolem lipcowych wydarzeń stał się strajk lubelskich kolejarzy rozpoczęty 16 lipca.
W niedzielę, 18 lipca br., Mszę św. w rejonie dworca odprawił abp Stanisław Wielgus. Dzień wcześniej dla upamiętnienia narodzin „Solidarności” wyjechał z Lublina specjalny wagon, wpisujący się w projekt Teatru NN. Jadąc przez Warszawę, Toruń, Bydgoszcz, Poznań, Szczecin, Zieloną Górę, Wrocław, Częstochowę, Katowice, Kraków, Rzeszów, Łódź, Białystok, Olsztyn, 14 sierpnia, w rocznicę rozpoczęcia strajków w Stoczni, wagon dotarł do Gdańska. Jest on ruchomą wystawą, głosem nawiązującym do wydarzeń sprzed 30 lat. Załoga, zatrzymując się na kolejnych stacjach zbiera wspomnienia związane ze strajkami i „Solidarnością”, rozdaje plakaty, ulotki związane z projektem oraz prosi spotkane osoby o refleksje dotyczące współczesności, np. znaczenia wolności. Z relacji powstanie książka „Jak małe kamyki poruszyły lawinę” (opowieści o powstaniu „Solidarności”).
24 lipca w Lublinie, na Placu Litewskim stanęła wystawa pt. „Zaczęło się w Lipcu. «Solidarność» w Regionie Środkowo-Wschodnim”, przygotowana przez IPN. Celem wystawy jest zaprezentowanie wydarzeń z lat 1980-89, historii Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Regionie Środkowo-Wschodnim, wydarzeń od lipcowych strajków w 1980 r. po rok 1989. Na 44 planszach wypełnionych zdjęciami z komentarzem, tłumaczy, jakie wartości legły u podstaw „Solidarności”, jakie znaczenie dla pokojowych przemian miało nauczanie Jana Pawła II. Pokazuje uczestników, legendarnych dziś działaczy, którzy stawali na czele strajkujących. Wiązali oni swoje nazwiska z ryzykowną wówczas inicjatywą, za którą groziły ciężkie represje. Na wystawie wykorzystano materiały i zdjęcia ze zbiorów: Archiwum IPN, Zarządu Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność”, Urzędu Miasta Świdnik, WSK PZL Świdnik SA oraz zbiorów prywatnych. Podczas konferencji na Zamku lubelskim, refleksji historycznej towarzyszyło rozdanie statuetek i medali „Bene Meritus”. Każdy z wyróżnionych spełniał rolę w historii „lubelskiej lawiny”.
Uczestnicy rocznicowych wydarzeń wspominali Lubelski Lipiec na konferencji naukowej, przed odnowionym pomnikiem - symbolem robotniczych strajków Lipca ’80, poświęconym przez bp. R. Karpińskiego. Stawiali sobie przed oczami „weteranów” tamtych dni, walczących o lepsze życie. Wraz z abp. Józefem Życińskim pytali, co dziś zostało z tamtego ducha zjednoczenia między ludźmi, czy właściwie korzystamy z daru wolności wróconego za sprawą ludzi, którym nie był obojętny los Polski i Polaków. Takie oblicze „Solidarności” jako związku ludzi złączonych jedną myślą i dobrą sprawą, spowodowało zmiany. Jest pewne, że jej aktywności i prawdziwej troski o los Polaków nadal oczekuje i potrzebuje niełatwa współczesność.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
