Reklama

Żyjemy w wolnej Polsce, ale czy wiemy dzięki komu?

Niedziela podlaska 50/2007

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Dzisiejsze pokolenie nie interesuje się zbytnio historią. Mimo nieznacznego zapotrzebowania na tego typu wiedzę, pozwolę sobie przedstawić epizod z początku XX wieku, kiedy to po 123 latach przymusowej niewoli Polska wracała ponownie na mapę Europy. Bohaterem tego materiału jest zwykły człowiek, który mógł pozostać w Stanach Zjednoczonych, budując sobie dostatnie życie. Wrócił do Polski, do biedy i niedostatku, ale zanim osiadł w rodzinnej wsi, musiał wywalczyć wolność dla siebie i ojczyzny.
Stanisław Gawina - bo o niego tu chodzi - urodził się 1 października 1892 r. w Chojewie. Pochodził z rodziny chłopskiej i gdyby nie „przygoda” ze szkołą, z pewnością kontynuowałby tradycje rodzinne związane z pracą na roli.
W Chojewie od 1884 r. istniała szkółka gramoty, czyli tzw. szkoła nauki czytania i pisania. Stanisław uczęszczał do niej najprawdopodobniej od 1899 r. Jak długo trwała edukacja? Trudno dzisiaj określić, ale jedno jest pewne - wywarła ona ogromny wpływ na jego świadomość i przyszłe życie.
W tamtych czasach niewielu ludzi na wsi posiadało umiejętność czytania i pisania, ponieważ mało kto ze środowisk wiejskich robił jakąkolwiek karierę zawodową. Posiadających tę umiejętność nazywano „uczonymi” i często zajmowali oni najwyższe miejsce w hierarchii wiejskich społeczności, ale też nierzadko traktowani byli jako odmieńcy, ponieważ ich tok myślenia zazwyczaj różnił się od ogółu. Do takich właśnie ludzi należał Stanisław Gawina. Nie widział dla siebie przyszłości na niewielkiej ojcowiźnie, którą na dodatek trzeba było podzielić między rodzeństwo. „Klepanie biedy” nie leżało w gestii młodego Staszka. Postanowił więc sam zadecydować o swoim życiu.
Przed wybuchem I wojny światowej udał się do Niemiec i tam jako obywatel Rosji ubiegał się w Bremie o wizę emigracyjną do Stanów Zjednoczonych. Po kilku tygodniach udało mu się ją otrzymać i od 18 grudnia 1912 r. przebywał już w Filadelfii. Od tego momentu zaczęło się jego trudne życie emigracyjne. Początkowo zatrudnił się jako górnik w kopalni węgla kamiennego, następnie w restauracji w Detroit jako kucharz.
W marcu 1917 r. zaprosił do Stanów Zjednoczonych młodszego brata Jana, niedługo jednak bracia przebywali razem. Na wieść o tworzeniu się polskich formacji wojskowych na terytorium Stanów Zjednoczonych i Kanady Staszek postanowił wstąpić do formujących się oddziałów.
Na terenie Europy był żołnierzem „Błękitnej Armii” gen. Józefa Hallera. Tutaj zdobył też pierwsze doświadczenie wojskowe, które procentowało w latach późniejszych. Zakończenie I wojny światowej nie oznaczało dla niego rozbratu z mundurem. Ludzie tacy jak on potrzebni byli tworzącej się armii jako fachowcy w specjalistycznych formacjach.
Zamiast do domu w 1919 r. trafił na kurs radiotelegrafistów do Lwowa. Po trzymiesięcznym szkoleniu trafił do 11. Pułku Kresowego Artylerii Polowej - 3. Bateria w Stanisławowie. W szeregach tej formacji walczył w wojnie z bolszewikami w 1920 r. Po wojnie nie skorzystał z propozycji pozostania w armii jako żołnierz zawodowy i powrócił do rodzinnego Chojewa.
Do wybuchu II wojny światowej wiódł spokojnie życie, nie spodziewając się, że może spotkać go coś złego. Niestety, ktoś go zadenuncjował władzom sowieckim jako piłsudczyka i przeciwnika państwa sowieckiego. Taka informacja nie musiała długo czekać na reakcję ze strony ówczesnej władzy. Sowieci nie zdążyli się jednak nim zająć, ponieważ 22 czerwca 1941 r. hitlerowscy napadli na ich ojczyznę. Tak oto niemieccy żołnierze uratowali go przed syberyjską eskapadą.
W późniejszym okresie wiedzę Stanisława Gawiny wykorzystywali działający w okolicach Chojewa partyzanci. Szczególnie nieoceniona była znajomość przez niego alfabetu Morse’a, wykorzystywana wielokrotnie do szyfrowania i odszyfrowywania meldunków. Po wojnie wiódł spokojne życie wśród rodziny. Zmarł 6 lutego 1962 r., przeżywszy 70 lat.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2007-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Stolica/ Pogrzeb wokalistki zespołu Alibabki Krystyny Grochowskiej odbędzie się we wtorek

2025-03-14 17:17

[ TEMATY ]

pogrzeb

zmarła

Alibabki

Adobe Stock

Pożegnanie zmarłej wokalistki zespołu Alibabki, Krystyny Grochowskiej, odbędzie się 18 marca o g. 10.40 w kościele na Cmentarzu Bródnowskim - poinformowano w piątek na stronie Związku Artystów Scen Polskich (ZASP).

Krystyna Grochowska z grupy wokalnej Alibabki zmarła w nocy z 10 na 11 marca, w wieku 83 lat. Z zespołem Alibabki była związana od 1964 r.
CZYTAJ DALEJ

Hiszpania: rośnie liczba pielgrzymów w miejscach związanych z domniemanymi objawieniami w Garabandal

2025-03-14 16:56

[ TEMATY ]

Hiszpania

objawienia

pielgrzymi

Garabandal

wikipedia/Vanbasten 23

Kapliczka w miejscu objawień

Kapliczka w miejscu objawień

W miejscach związanych z domniemanymi objawieniami maryjnymi we wsi San Sebastián de Garabandal i jej okolicach, w północnej Hiszpanii, wzrasta liczba pielgrzymów, w tym zagranicznych pątników z odległych państw świata, wynika z deklaracji pracowników miejscowego biura informacji oraz duszpasterzy związanych z tym miejscem. Jednym z nich jest ksiądz José Luis Saavedra, doktor teologii na Uniwersytecie Nawarry, specjalizujący się w badaniach nad historią objawień, do których doszło w dekadzie lat 60. XX w. w miejscowości San Sebastián de Garabandal, zwanej powszechnie Garabandal.

Z danych lokalnych władz kościelnych wynika, że w ciągu ostatniego roku dotarło tam w sumie kilkadziesiąt tysięcy pątników, w tym duże grupy zagranicznych pielgrzymów. W ich gronie znaleźli się pątnicy z odległych państw świata, takich jak m.in. USA, Meksyk, Brazylia oraz Filipiny.
CZYTAJ DALEJ

Rzym upamiętni 20. rocznicę śmierci św. Jana Pawła II

2025-03-15 19:03

[ TEMATY ]

rocznica

Rzym

św. Jan Paweł II

Episkopat Flickr

W Rzymie zaplanowano liczne wydarzenia upamiętniające 20. rocznicę śmierci św. Jana Pawła II. Kościół i Hospicjum św. Stanisława B.M. będzie miejscem uroczystości religijnych i koncertów pasyjnych. Główne obchody odbędą się 2 kwietnia o godz. 15.00 w Bazylice św. Piotra w Watykanie, gdzie zostanie celebrowana uroczysta Msza święta z okazji 20-tej rocznicy powrotu do Domu Ojca papieża Jana Pawła II pod przewodnictwem kard. Pietro Parolina, Sekretarza Stanu.

W najbliższym czasie w Wiecznym Mieście odbędzie się szereg uroczystości związanych z obchodami 20-stej rocznicy śmierci św. Jana Pawła II, które Kościół i Hospicjum św. Stanisława B.M. w Rzymie będzie organizować lub współorganizować.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję