Publikujemy treść komentarza ks. dr. Wojciecha Sadłonia:

Stan epidemii w Polsce mimo, że był przewidywalny i stanowił zapowiedziane następstwo tego, co działo się w innych częściach świata, swoją skalą i konsekwencjami zaskoczył wspólnoty katolickie w Polsce oraz wyzwolił jednocześnie siły do samoorganizacji oraz współpracy. Dlatego w ISKK podjęliśmy dość szybko analizę tego, co się dzieje.

Z perspektywy socjologicznej stan epidemii w Polsce stanowi bez wątpienia wyzwanie dla polskiego katolicyzmu. Zakłócone zostaje normalne i rutynowe działanie parafii, grup duszpasterskich a nawet diecezji i Episkopatu.

Często w badaniach religijność traktuje się jako tzw. habitus czyli oparty na wypracowanych przez wieki zwyczajach sposób myślenia oraz zachowania. Religijność przejawia się w powtarzanych praktykach. W tak ujętej religijności nie ma miejsca na innowacje ani na spontaniczną zmianę czy kreatywność. Masowe praktyki podejmowane przez większość Polaków jeśli nie co tydzień to przynajmniej w święta stanowią taki nasz „polski habitus”. Polski katolicyzm trwa poprzez takie powtarzane praktyki. W ostatnich dniach ten „habitus” stanął przed nowym wyzwaniem. Wskaźnik dominicantes w niedzielę 15 marca 2020 r.– według naszych zupełnie wstępnych szacunków – mógł wynieść tylko kilka procent.

Obecna sytuacja weryfikuje, na ile nasza religijność jest przeżywana w sposób refleksyjny i twórczy. Na ile nasza wspólnota jest żywotna i ma w sobie siły zdolne do adaptacji w nowych warunkach. Jest to czas weryfikacji, w jakim stopniu postawy religijne w Polsce czerpią swoje siły z duchowego doświadczenia przekraczającego wyłącznie utrwalone formy życia społecznego. Czy będziemy potrafili nasze troski religijne zintegrować z nowymi troskami związanymi ze stanem zagrożenia zdrowia i życia?

Pierwsze sygnały jakie docierają głównie przez media wskazują na szybką mobilizację i samoorganizowanie się wspólnot katolickich w nowych warunkach. Wiele inicjatyw wskazuje, że jako wspólnota próbujemy odczytać wydarzenia właśnie jako swoisty „znak czasu”, który bardziej wzywa do działania i otwiera niż paraliżuje i zamyka.

ISKK będzie starał się podejmować ciągły namysł nad wyzwaniami, jakie stają przed Kościołem katolickim w Polsce w tym okresie. Przy tej okazji chciałbym podziękować Radzie Naukowej ISKK oraz licznym współpracownikom, który od wielu lat bezinteresownie włączają się w prace naszego instytutu, dzieląc się swoją wiedzą, doświadczeniem oraz poświęcają swój czas, aby pomóc lepiej zrozumieć przemiany w polskim katolicyzmie. Zachęcam również wszystkich, którzy posiadają wiedzę z zakresu nauk społecznych oraz każdego, kto dysponuje danymi pozwalającymi lepiej uchwycić zachodzące zmiany, do współpracy z nami.

ks. Wojciech Sadłoń SAC

***

Ks. Wojciech Sadłoń (ur. 1983) jest pallotynem, święcenia kapłańskie otrzymał w 2009 r. Z wykształcenia teolog, w 2013 obronił na UKSW pracę doktorską nt. religijnego kapitału społecznego w zakresie socjologii. Od 2006 pracuje w Instytucie Statystyki Kościoła Katolickiego, a od maja 2014 jest dyrektorem tej instytucji. Jest członkiem Europejskiego Towarzystwa Socjologicznego, Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz Europejskiej Sieci Badawczej Filantropii.