Reklama

Zarys historii parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Sadownem

Niedziela podlaska 13/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wieś Sadowne wchodziła w skład dóbr raźnieńskich, stanowiących od 1404 r. uposażenie Kapituły Kolegiaty Warszawskiej św. Jana Chrzciciela (od 1434 do 1795 r.). W 1514 r. kapituła ta ustanowiła wójtostwo w Sadownem, nadając mu dwie włóki ziemi. Wieś początkowo należała do parafii Brok. Jednak z powodu dużych trudności i niebezpieczeństw, na jakie byli narażeni wierni zdążający do kościoła w Broku, zaistniała potrzeba lokacji nowej świątyni. Kapituła na posiedzeniu generalnym 10 kwietnia 1524 r., czyli w II niedzielę po Wielkanocy 1524 r. wydała dokument fundacyjny i uposażeniowy dla kościoła i proboszcza w Sadownem, w dekanacie kamieńczykowskim. Nadano wówczas plebanowi: cztery włóki ziemi, dziesięciny z Kołodziąża i Sadownego, prawo do łowienia ryb w Bugu oraz stawie zwanym Jaź i korzystania z lasów. W tej też sprawie we czwartek po św. Bartłomieju - 26 sierpnia 1524 r. - przed Konsystorzem Archidiakonatu Pułtuskiego, a także przed ks. Rafałem Leszczyńskim (zm. 24 marca 1527 r.), biskupem płockim (1523-1527), stawił się delegat Kapituły - ks. kan. Stanisław Boniecki h. Bończa (zm. po 1558 r.), proboszcz stromecki, przasnyski i radwankowski, który pełnił jednocześnie funkcje pisarza ziemskiego czerskiego (1515 r.) oraz scholastyka i oficjała warszawskiego (1538 r.). Na jego wniosek, a także drugiego delegata Kapituły ks. Mikołaja Żukowskiego, kanonika płockiego został wydany w Pułtusku 13 września 1524 r. akt erekcyjny kościoła w Sadownem.
Pierwszy - mały, drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja Biskupa wzniósł w latach 1524-1525 delegat Kapituły Warszawskiej ks. kan. Stanisław Boniecki, który w tym czasie mieszkał w Mrozowej Woli (dawniej Ugoszcz oraz Mros Nowa) i zarządzał dobrami raźnieńskimi. Poświęcenie świątyni odbyło się przy udziale prawie całej Kapituły w maju 1525 r. Pierwszym plebanem został mianowany 6 października 1525 r. ks. Jan Drogoszewski z Drogoszewa (prob. 1524-1530). Kolejnym był ks. Jan Poddębek. Na wniosek innego plebana - ks. Walentego Jeziorkowskiego (prob. 1560-1581) w 1580 r. Kapituła warszawska poszerzyła wcześniejsze uposażenia kościoła sadowieńskiego, a 100 lat później sprowadziła tutaj wielu osadników zwanych Kurpiami.
Na miejscu pierwszej, starej świątyni Kapituła warszawska postanowiła wznieść kolejną nową. To zadanie otrzymał zarządca dóbr raźnieńskich (do 1748) - prałat i delegat Kapituły warszawskiej - ks. Antoni Kazimierz Ostrowski (1713-1784), przyszły biskup kujawsko-pomorski (1753-1777) i arcybiskup gnieźnieński (1777-1784). W 1747 r. postawił tymczasową kaplicę i plebanię, a w 1748 r. - na miejscu poprzedniej - zbudował drewnianą, „na podmurowaniu” z dwiema wieżami świątynię pw. św. Jana Chrzciciela i św. Kazimierza. Jej konsekracji dokonał 17 lipca 1803 r. prepozyt jadowski - ks. Franciszek Remigiusz Zambrzycki z Zambrzc (1746-ok. 1816), biskup tytularny Dardanus (10.12.1781), sufragan kijowski (1781-ok. 1816). Funkcję proboszcza (1729-1751) w tym czasie pełnił ks. Antoni Paweł Zembrzuski (1689-1751). 15 stycznia 1793 r. Kapituła warszawska powiększyła fundusz kościoła sadowieńskiego, staraniem byłego wicekustosza kościoła kolegiackiego w Warszawie - ks. kan. Jakuba Minaszowicza (1746-1800), ówczesnego proboszcza (1789-1800).
W 1816 r. dobra raźnieńskie, a wraz z nimi Sadowne, zostały przekazane (za twierdzę zamojską) przez rząd Księstwa Warszawskiego Stanisławowi Kostka hr. Zamoyjskiemu (1775-1856). 6 grudnia 1824 r. nabył je Andrzej hr. Zamoyski (1800-1874), który w 1834 r. przeprowadził gruntowny remont parafialnego kościoła. W ramach represji popowstaniowych w 1866 r. większość beneficjum kościelnego została zabrana przez władze carskie i przekazana oficerowi rosyjskiemu Andrzejowi Hulanickiemu.
Od 1898 r. zwolennikiem budowy nowej świątyni był ks. Adam Sadowski (1842-1909), proboszcz sadowieński (1892-1905). Jego staraniem Urząd Gubernialny w Siedlcach przyjął 30 października 1901 r. projekt arch. Kazimierza Zajączkowskiego (1854-1904), głównego budowniczego powiatu węgrowskiego (1881-1904). Podjęte dzieło kontynuował ks. Stefan Obłoza (1847-1924), kolejny proboszcz w Sadownem (1905-1922).
Obecny murowany kościół w stylu neogotyckim został zbudowany w latach 1906-1909 na miejscu starej świątyni, staraniem wspomnianego ks. Stefana Obłozy. Autorem poprawionej wersji pierwszego projektu był arch. Zygmunt Zdański z Urzędu Gubernialnego w Siedlcach, który razem z Wacławem Wędrowskim z Warszawy nadzorował również parce budowlane. Wznoszenie fundamentów rozpoczęto 14 czerwca 1906 r. Roboty murarskie wykonał majster Wacław Wędrowski. Poświęcenia kamienia węgielnego 24 czerwca 1907 r. dokonał ks. Ignacy Jasiński (1860-1944), dziekan węgrowski (1914-1919). Budowę ukończono 26 września 1909 r., a 3 października tegoż roku w święto Matki Bożej Różańcowej odbyło się poświęcenie świątyni, którego dokonał miejscowy proboszcz ks. Stefan Obłoza. Konsekracji nowej świątyni dokonał w niedzielę po św. Bartłomieju Apostole, czyli 27 sierpnia 1910 r., Franciszek Jaczewski (1832-1914), biskup lubelski i administrator apostolski diecezji podlaskiej (1889-1914).
W 1915 r. wojska rosyjskie zarekwirowały trzy dzwony, które rewindykowano w 1923 r. Na początku II wojny światowej, ok. 13 września 1939 r., Niemcy spalili wikariat i budynki gospodarcze, a świątynię zamienili na tymczasowy obóz dla polskich jeńców wojennych, niszcząc przy tym i rabując wiele sprzętów liturgicznych. W czasie działań wojennych w 1941 r. został uszkodzony dach oraz wybito wiele szyb. W tym też roku wojska niemieckie zabrały cztery dzwony. Pierwsza gruntowna reperacja dachu została przeprowadzona w 1948 i 1950 r., staraniem ks. Józefa Makarewicza (1886-1952), ówczesnego proboszcza (1925-1952)
Na placu przed kościołem stoi murowana kapliczka wzniesiona w stylu gotyckim w 1917 r., staraniem ówczesnego wójta i prezesa Dozoru Kościelnego Antoniego Brudko.
Obok kościoła, po drugiej stronie drogi, znajduje się stara, drewniana plebania zbudowana w latach 1827-1828, kosztem parafian i Andrzeja hr. Zamoyskiego, pod kierunkiem ks. Szymona Banaszewskiego (zm. 1858 r.), proboszcza sadowieńskiego (1824-1832). Tuż przy niej stoi piętrowa, murowana plebania zbudowana w 1977 r. przez ks. Piotra Aleksandrowicza (1904-1981), ówczesnego proboszcza (1952-1981). Na posesji kościelnej ks. kan. Marian Zbieć, proboszcz sadowieński (1982-2003) wzniósł w latach 2002-2003 nowy budynek parafialny, który został poświęcony 27 grudnia 2003 r. przez bp. Antoniego P. Dydycza. Po drugiej stronie kościoła stoi dom parafialny, który został wzniesiony w latach 1942-1943 pod kierunkiem ks. Józefa Makarewicza (prob. 1925-1952). Obecnie mieszkają w nim księża wikariusze.

Reklama

Kaplice:
Kołodziąż - kaplica dojazdowa murowana pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, zbudowana w latach 1985-1986 staraniem ks. kan. Mariana Zbiecia. Jej projekt wykonał inż. Wiesław Ratajski z Węgrowa. 4 czerwca1986 r. została poświęcona przez bp. Jana Mazura.
Mrozowa Wola (dawniej Ugoszcz oraz Mros Nowa) - kaplica dojazdowa pw. Chrystusa Miłosiernego, zbudowana w latach 1991-1992 staraniem ks. kan. Mariana Zbiecia. Projekt wykonał inż. Wiesław Ratajski z Węgrowa. Jej poświęcenia dokonał 13 czerwca 1992 r. Władysław Jędruszuk (1918-1994), biskup drohiczyński (1991-1994).
Zarzetka - kaplica dojazdowa, murowana pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, zbudowana w latach 1983-1984 staraniem ks. kan. Mariana Zbiecia. Projekt wykonał inż. Wiesław Ratajski z Węgrowa. Jej poświęcenia dokonał 28 czerwca 1984 r. bp Wacław Skomorucha (1915-2001), biskup tytularny Zoara (21.11.1962), sufragan siedlecki, czyli podlaski (1962-1992).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Porządek Mszy św.:
- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 8.00, 9.30, 11.00, 18.00 (czas zimowy 17.00)
- kaplica w Kołodziążu: 12.00
- kaplica w Zarzetce: 13.00
- kaplica w Mrozowej Woli: 13.00
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy:

Reklama

Odpust w parafii: 24 czerwca - uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela

Reklama

Nabożeństwo adoracyjne: przed III Niedzielą Adwentu

Księgi metrykalne:
Księgi Chrztów: od 1643 r.
Księgi Małżeństw: od 1755 r.
Księgi Zmarłych: od 1755 r.

Bibliografia:
Archiwum Diecezjalne w Drohiczynie. III /Q/. Akta parafii Sadowne 1891-1980. 1918-1935. 1936-1967. 1981-1992; P. Aleksandrowicz, Historia Parafii Sadowne, Sadowne 1956 (mps); I. Galicka, H. Sygietyńska, Województwo Warszawskie. Powiat Węgrowski (Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t. X z. 26), Warszawa 1962; A. Firewicz, Sadowne i okolice wczoraj i dziś, Warszawa 2003; Katalog kościołów i duchowieństwa Diecezji Siedleckiej czyli Podlaskiej na rok 1929, Siedlce 1929; W. Rogala, Historia parafii Sadowne, Niedziela Podlaska 44 (2001) 29/349, s. II. IV; tenże, Obiekty sakralne w parafii Sadowne, Niedziela Podlaska 46 (2003) 16/435, s. II; tenże, Zabytki w Sadownem, Niedziela Podlaska 44 (2001) 41/356, s. I; E. Sówka, Sadowieńskie obrazy. Zebrane wspomnienia z dawnego i bliższego życia Sadownego i okolic, Sadowne 1970 (mps).

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ojciec Pio ze wschodu. Św. Leopold Mandić

[ TEMATY ]

święci

en.wikipedia.org

Leopold Mandić

Leopold Mandić

W jednej epoce żyło dwóch spowiedników, a obaj należeli do tego samego zakonu – byli kapucynami. Klasztory, w których mieszkali, znajdowały się w tym samym kraju. Jeden zakonnik był ostry jak skalpel przecinający wrzody, drugi – łagodny jak balsam wylewany na rany. Ten ostatni odprawiał ciężkie pokuty za swych penitentów i skarżył się, że nie jest tak miłosierny, jak powinien być uczeń Jezusa.

Gdy pierwszy umiał odprawić od konfesjonału i odmówić rozgrzeszenia, a nawet krzyczeć na penitentów, drugi był zdolny tylko do jednego – do okazywania miłosierdzia. Jednym z nich jest Ojciec Pio, drugim – Leopold Mandić. Obaj mieli ten sam charyzmat rozpoznawania dusz, to samo powołanie do wprowadzania ludzi na ścieżkę nawrócenia, ale ich metody były zupełnie inne. Jakby Jezus, w imieniu którego obaj udzielali rozgrzeszenia, był różny. Zbawiciel bez cienia litości traktował faryzeuszów i potrafił biczem uczynionym ze sznurów bić handlarzy rozstawiających stragany w świątyni jerozolimskiej. Jednocześnie bezwarunkowo przebaczył celnikowi Mateuszowi, zapomniał też grzechy Marii Magdalenie, wprowadził do nieba łotra, który razem z Nim konał w męczarniach na krzyżu. Dwie Jezusowe drogi. Bywało, że pierwszą szedł znany nam Francesco Forgione z San Giovanni Rotondo. Drugi – Leopold Mandić z Padwy – nigdy nie postawił na niej swej stopy.

CZYTAJ DALEJ

Anioł z Auschwitz

Niedziela Ogólnopolska 12/2023, str. 28-29

[ TEMATY ]

Wielcy polskiego Kościoła

Archiwum Archidiecezjalne w Łodzi

Stanisława Leszczyńska

Stanisława Leszczyńska

Są postacie, które nigdy nie nazwałyby samych siebie bohaterami, a jednak o ich czynach z podziwem opowiadają kolejne pokolenia. Taka właśnie była Stanisława Leszczyńska – „Mateczka”, położna z Auschwitz.

Przyszła bohaterka urodziła się 8 maja 1896 r. w Łodzi, w niezamożnej rodzinie Zambrzyckich. Jej bliscy borykali się z tak dużymi trudnościami finansowymi, że w 1908 r. całą rodziną wyjechali w poszukiwaniu lepszego życia do Rio de Janeiro. Po 2 latach jednak powrócili do kraju i Stanisława podjęła przerwaną edukację.

CZYTAJ DALEJ

Hamsun, Hoel i inni

2024-05-12 09:30

[ TEMATY ]

felieton (Łódź)

Adobe Stock

Krótko po zakończeniu drugiej wojny światowej i wyparciu z kraju niemieckich wojsk okupacyjnych, w Norwegii rozpoczęła się szeroka debata o kolaboracji części społeczeństwa z hitlerowskim najeźdźcą. Była ona wyrazem woli narodu, który – po czterech latach okupacji – chciał rozliczyć się ze zdrajcami ojczyzny. W trakcie tej dramatycznej walki o (niedawną) prawdę i o (przyszłą) pamięć Norwegia zdecydowała się odrzucić taryfy ulgowe i „nie brać jeńców”.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję