Błędne interpretacje

Jak wspomniano na wstępie biografowie Księdza Kardynała i badacze linii prymasowskiej różnie podają datę chrztu ks. Stefana Wyszyńskiego. Często są to rozbieżne informacje.

Błędne jest twierdzenie, że Ksiądz Prymas został ochrzczony 18 sierpnia, co jak wykazano jest informacją nieprawdziwą. Czyżby pan Stanisław - ojciec Stefana czekał z ochrzczeniem syna aż 15 dni? Trudno sobie wyobrazić by organista, nie zdawał sobie sprawy z faktu ważności włączenia jego syna do wspólnoty Kościoła katolickiego, które przecież mogło dokonać się jedynie przez obmycie wodą chrztu świętego. Wręcz przeciwnie chrzest stanowił wyjątkowe wydarzenie w całej rodzinie. Państwo Wyszyńscy pragnęli nadać mu uroczysty charakter. Starannie dobrali więc rodziców chrzestnych. Byli to ludzie uczciwi i dobrego pochodzenia. Niestety, w dniu urodzin syna pan Wyszyński musiał wyjechać. Uważał jednak, że nie ma ważniejszej sprawy od chrztu. Jak wszyscy rodzice w tym czasie obawiał się najgorszego - śmierci swojego maleństwa. Chciał również sprostać obowiązującym przepisom zarówno kościelnym jak i państwowym, gdyż jego duszpasterz - ks. Antoni Lipowski, zobligowany został przez prawodawstwo kościelne do udzielania chrztu w terminie nie przekraczającym trzech dni, a prawo cywilne określało czas udzielenia chrztu w ciągu ośmiu dni od narodzenia dziecka. Nie można zatem zgodzić się z informacją, że Stefan został ochrzczony 18 sierpnia. Jest to raczej data sporządzonego z opóźnieniem 15 dni aktu chrztu. Sporządzający dokument wyjaśnia w dalszej jego części przyczynę zwłoki: Akt ten opóźniony z przyczyny wyjazdów ojca rodzonego dziecka, ojcu i świadkom został przeczytany i przez nich podpisany.

Nie do przyjęcia jest także interpretacja, iż chrzest miał miejsce 5 sierpnia. Jest to także tak jak w poprzednim przypadku, data spisania metryki chrzcielnej. Czytający dokument może postawić pytanie: czyżby więc dwa razy spisywano akt chrztu? Jeśli nie, to skąd ta druga data?

Na dokumencie metrykalnym Stefana Wyszyńskiego widnieją dwie podwójne daty zapisane według dwóch różnych kalendarzy: juliańskiego i gregoriańskiego. Są to 21 lipca (3 sierpnia) i 5 sierpnia (18 sierpnia) . Pierwsza z nich dotyczy dnia urodzin Księdza Kardynała, a druga spisania aktu chrztu. Obowiązującą rachubą czasu był wówczas w Zuzeli kalendarz juliański, ponieważ miejscowość ta była w tym czasie pod zaborem rosyjskim, gdzie oficjalnie funkcjonował tutaj ten kalendarz. Był on używany we wszystkich ważnych dokumentach, a księgi metrykalne z pewnością do takich należały. Urzędnicy stanu cywilnego mogli jednak obok daty z kalendarza juliańskiego zapisywać gregoriańską rachubę czasu (data w nawiasie).

Biografowie, którzy przyjmują 5 sierpnia jako datę chrztu, co jak wykazano powyżej nie jest prawdą, niekonsekwentnie odczytują cały dokument. Skoro tę datę przyjmują za właściwą to dla określenia dnia urodzin Stefana powinni się posłużyć datą umieszczoną w dokumencie według kalendarza juliańskiego. Konsekwentnie należało więc podać jako datę urodzenia Księdza Prymasa 21 lipca według juliańskiej rachuby czasu i w taki sam sposób określać pozostałe wydarzenia z życia Księdza Prymasa.

Niestety, błąd ciągle się powtarza, czego dowodem jest wydany niedawno album, którego tematem stała się osoba kard. Stefana Wyszyńskiego. Opracowujący Kalendarium życia Księdza Prymasa Adam Wieczorek powtórzył błędną informację związaną z datą chrztu sługi Bożego. Prawdopodobnie uczynił to za Marianem Romaniukiem posługując się jego niezaprzeczalnie cenną, choć zawierającą kilka niejasności, cytowaną już wcześniej pracą.

Refleksja nad aktem chrztu nr 148 w Księdze Ochrzczonych 1895-1901 w Zuzeli każe rozpoczynać biografię Prymasa Tysiąclecia od stwierdzenia: "Sługa Boży kardynał Stefan Wyszyński urodził się i został ochrzczony w Zuzeli 3 sierpnia 1901 r....".