Reklama

Książki

Ukazał się pierwszy przewodnik częstochowskiego kirkutu

[ TEMATY ]

Częstochowa

Żydzi

kirkut

pl.wikipedia.org

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

„Cmentarz żydowski w Częstochowie”- to tytuł publikacji, której pierwszy tom został zaprezentowany wieczorem 5 grudnia w Sali Reprezentacyjnej Ratusza Miejskiego w Częstochowie. Autorem pierwszego w historii Częstochowy przewodnika biograficznego częstochowskiego kirkutu jest Wiesław Paszkowski - historyk z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy, badacz dziejów społeczności żydowskiej.

Książkę wydało Muzeum Częstochowskie dzięki pomocy Zygmunta Rolata, częstochowskiego Żyda mieszkającego w Nowym Yorku, honorowego Obywatela Częstochowy, zasłużonego w promowaniu miasta.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przewodnik, jak podkreśla Wiesław Paszkowski, zawiera dużo materiału biograficznego zaczerpniętego z aktów zagonów, urodzeń i małżeństw oraz innych dokumentów. - Może służyć osobom zajmującym się badaniami historycznymi i genealogicznymi - mówi Wiesław Paszkowski.

Przewodnik sumuje dotychczasowe inwentaryzacje: polskie z lat 70. i 80. XX wieku, izraelskie grupy Beniamina Yaariego z roku 1997 i projektu Gidonim oraz prace autora. Można tam znaleźć również plan cmentarza.

Publikacja zawiera informacje biograficzne Żydów tworzących życie społeczne i gospodarcze miasta. Są notki biograficzne znanych wyrobników, handlarzy, tkaczy, szewców, kupców. jubilerów, piekarzy, przemysłowców, działaczy społecznych, cadyków, rabinów.

Czytelnik w przewodniku znajdzie informacje biograficzne takich postaci jak m. in. Nachum Asz (1858-1936) - rabin miasta Częstochowy, Abram Buchner (1789-1869)- słynny profesor warszawskiej Szkoły Rabinów. Szmul Frank (1891-1947) - działacz społeczny i redaktor, Mendel Pinkus Justman (1845-1920) - cadyk i rabin chasydów z Pilicy, Mojżesz Lederman (1895-1964)- członek Rady Miejskiej, Wigdor Sapiro vel Szpiro (1881-1928) - cadyk, rabin, Teresa Wajnman (1910-1968)- nauczycielka, lektorka Żydowskiego Gimnazjum.

W publikacji są również informacje na temat członków znanych żydowskich rodzin m. in. Kohnów, Bergmanów, Rozenfeldów, Rozenbergów, Rozenblumów, Rozencwajgów, Lewkowiczów, Libermanów.

Reklama

Wśród pochowanych na cmentarzu są również rosyjscy żydzi, tzw Litwaki i ofiary zbrodni hitlerowskich.

Początki osadnictwa ludności żydowskiej w Częstochowie sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Wraz z rozwojem handlu w mieście zaczęli napływać żydowscy handlarze. W 1808 r. w mieście było 495 Żydów. Rozwój przemysłu tkackiego spowodował, iż w latach 1857-1897 nastąpił czterokrotny wzrost ludności żydowskiej. W latach 1892- 1928 wznieśli oni nową synagogę w stylu neoklasycznym (dziś w tym miejscu stoi filharmonia).

W 1808 r. władze administracyjne Księstwa Warszawskiego zalegalizowały kahał ( wyrażenie z języka jidysz oznaczające gminę, formę organizacji społeczności żydowskiej.) w Częstochowie i udzieliły zgody na zakup terenu pod budowę pierwszej synagogi i na cmentarz. Do 1939 r. cmentarz znajdował się pod opieką gminy żydowskiej. Po II wojnie światowej cmentarzem opiekowała się Kongregacja Wyznania Mojżeszowego, namiastka przedwojennej gminy żydowskiej. W 1953 r. cmentarz przejęły władze Częstochowy. Huta zaczęła otaczać kirkut. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku utrudniono Żydom dostęp na cmentarz. Ostatnie pogrzeby na częstochowskim kirkucie odbyły się w październiku 1970 r.

Okupacja niemiecka podczas II wojny światowej przyniosła zagładę społeczności żydowskiej w Częstochowie.

W 1939 r. mieszkało w Częstochowie prawie 30 tys. osób wyznania żydowskiego, przy ogólnej liczbie ponad 130 tys. mieszkańców. Do utworzonego w 1941 r. częstochowskiego getta trafiali Żydzi z okolicznych miejscowości, a także z Płocka i Łodzi. Tzw. duże getto zlikwidowano we wrześniu 1942 r., a małe getto - w lipcu 1943 r.

20 lipca 1943 r. na cmentarzu żydowskim hitlerowcy dokonali masowej egzekucji ok. 400 Żydów - wybranych spośród osób osadzonych w wyniku akcji likwidacyjnej w obozach utworzonych przy fabrykach koncernu „Hasag”.

Reklama

Częstochowa była jedynym miastem na polskich terenach, gdzie po wszystkich deportacjach Niemcy utworzyli cztery obozy pracy przymusowej dla Żydów, w których znajdowało się blisko 11 tys. więźniów, w tym prawie 3,5 tys. z samej Częstochowy.

W okresie II wojny światowej wielu duchownych częstochowskich niosło pomoc Żydom. Wśród nich byli m.in. ks. Bolesław Wróblewski, ks. Teodor Popczyk, ks. Antoni Marchewka - redaktor naczelny „Niedzieli” w latach 1945-1953, a także bp Teodor Kubina - pierwszy biskup częstochowski, z którego inspiracji parafie i zakony w Częstochowie pomagały ukrywać i ratować Żydów.

W okresie II wojny światowej w Częstochowie udało się uratować 5194 Żydów, w tym 2578 pochodzących z Częstochowy.

2012-12-06 12:20

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Depo: potrzebujemy mocnej wiary w Chrystusowy Kościół

[ TEMATY ]

Częstochowa

abp Wacław Depo

Ks. Mariusz Frukacz

„W Kościele nie ma „zrób to sam”, nie ma „osób nie zrzeszonych” – mówił za papieżem Franciszkiem abp Wacław Depo metropolita częstochowski, który w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła przewodniczył Mszy św. w archikatedrze Świętej Rodziny w Częstochowie. „Potrzebujemy mocnej wiary w Chrystusowy Kościół” - zaapelował metropolita częstochowski.

CZYTAJ DALEJ

Kielce: w rękach policji wandal, który zniszczył kapliczkę maryjną przy ruchliwej trasie

2024-03-27 14:47

www.diecezja.kielce.pl

Kieleccy policjanci zatrzymali wandala, który we wtorek 26 marca zniszczył niedawno odnowioną kapliczkę Matki Bożej, znajdującą się przy rondzie w Czerwonej Górze, przy trasie Kielce - Kraków w gminie Chęciny. Kapliczka jesienią 2023 r. została odnowiona i pozostawiona na tym miejscu, mimo budowy ronda i remontu drogi.

Jak informuje mł. asp. Małgorzata Perkowska-Kiepas, oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Kielcach, wczoraj wpłynęło zgłoszenie świadka, który zaobserwował sytuację, gdy do figurki tuż obok ronda, podjechał pojazd osobowy. Wysiadł z niego mężczyzna, który przewrócił i zniszczył tę figurkę, po czym oddalił się z miejsca.

CZYTAJ DALEJ

Lublin. Światu potrzeba ludzi takich jak św. Józef

2024-03-28 11:02

Katarzyna Artymiak

W sanktuarium św. Józefa u ojców Karmelitów w Lublinie tradycyjnie odbył się odpust z racji uroczystości św. Józefa. Poprzedziła go nowenna, którą w tym roku poprowadził o. Paweł Baraniecki z lubelskiej wspólnoty. W dniu uroczystości miał miejsce akt poświęcenia się św. Józefowi, który złożyło w ciągu dnia co najmniej 600 osób oraz poświęcenie lilii, symbolu św. Józefa. Mszy św. odpustowej przewodniczył i okolicznościową homilię wygłosił ks. Emil Mazur, duszpasterz młodzieży i dyrektor Spotkań Młodzieży Archidiecezji Lubelskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję