Reklama

Szlak zabytków architektury (3)

Rodzinna lekcja historii

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przez przejście w Wieży Trynitarskiej wchodzimy na Rynek Starego Miasta. To przystanek nr 14 na trasie naszej wędrówki. W niektórych kamienicach można zauważyć wpływy gotyku. W kamienicy nr 3 jest to portal, nr 6 - brama, obramienie drzwi w sali biblioteki pod nr 11. Dom nr 9 ma portal już renesansowy. Za najpiękniejszą uważana jest kamienica nr 12, niegdyś należąca do Konopniców (w dawnych publikacjach bywa błędnie nazywana kamienicą Sobieskich). Swoją urodę zawdzięcza zdobieniom wykonanym przez rzeźbiarzy z Pińczowa, nawiązujących do dokonań Dominika Santi Gucciego.
Na środku Rynku stoi gmach dawnego ratusza i Trybunału Koronnego. Pierwszy ratusz powstał już w średniowieczu. W połowie XVI w. został przebudowany w stylu renesansowym, dalsze zmiany spowodowała odbudowa po pożarze w 1575 r. Trzy lata później ratusz staje się także miejscem obrad Trybunału Koronnego, ustanowionego przez króla Stefana Batorego. Był to sąd najwyższej instancji dla szlachty. Jego orzeczenia były ostateczne. Trybunał lubelski obradował od Niedzieli Przewodniej aż do wyczerpania wszystkich spraw wniesionych w danym roku. Rada Miasta przenosiła się na ten czas do kamienicy nr 5 przy ul. Archidiakońskiej, zwanej „Małym Ratuszkiem”.
Po obejrzeniu zabytków przy Rynku idziemy ul. Złotą do bazyliki Dominikanów. To 15 przystanek naszej wędrówki. Domninikanie przybyli do Lublina w XIII w. Oznacza to, że już w tym czasie Lublin był znaczącym ośrodkiem miejskim, bo w takich osiedlali się zakonnicy z tego zgromadzenia. Założycielem domu zakonnego mógł być św. Jacek Odrowąż. Do 1341 r. istniał tu kościół drewniany. W 1342 r. Kazimierz Wielki ufundował murowany klasztor i nową świątynię. Po zniszczeniu jej przez pożar w 1575 r. została odbudowana w stylu renesansu, z wieloma zmianami architektonicznymi. W latach 1615-1720 dobudowano 11 kaplic. Najcenniejsze to renesansowe kaplice Firlejowska i Ossolińskich oraz barokowa Tyszkiewiczów, usytuowana za głównym ołtarzem. W bazylice od XIV w. przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego, z którymi związanych jest szereg legend. Klasztorny refektarz to miejsce podpisania aktu Unii Lubelskiej w 1569 r. W skarbcu jest krucyfiks, na który Unia została zaprzysiężona. W XVII w. w klasztorze funkcjonowała pierwsza lubelska wyższa uczelnia - Studium Generalne. Szkoła miała prawo do nadawania stopni naukowych lektora (magistra) i bakałarza (doktora) filozofii i teologii. Pierwszym rektorem był świątobliwy o. Paweł Ruszel. Kaplica Matki Bożej Ruszelskiej wzięła swoją nazwę od obrazu, którego czcicielem był o. Paweł. Biblioteka klasztorna słynęła z bogatych zbiorów. W archiwum od 1585 r. przechowywane były dokumenty Trybunału Koronnego i sądów rejonowych. Większość tych zabytków zaginęła po kasacie klasztoru przez władze carskie w 1886 r. Wówczas wywieziono ostatnich 7 zakonników. Trzej młodsi zostali zesłani na Syberię, czterech starszych wywieziono do Gidel. Przez kilka lat klasztor zamienił się w koszary. Według legend żołnierzy kilkakrotnie przestraszył duch o. Ruszla. Potem pozbawione gospodarzy budynki były dewastowane i niszczały. W 1900 r. powstał w nich sierociniec. Dominikanie powrócili tu dopiero w 1938 r.
Ulicą Archidiakońską schodzimy do Placu po Farze. Tu możemy obejrzeć fundamenty dawnego kościoła farnego pw. św. Michała, odsłonięte niedawno przez konserwatorów. Świątynia została rozebrana w połowie XIX w. Dalej wędrujemy do Bramy Grodzkiej. Kierujemy się w stronę Zamku. Po prawej stronie, przy ul. Podwale, widzimy kościół pw. św. Wojciecha. Został ufundowany przez starostę gostyńskiego - Stanisława Garwaskiego. Zbudowano go w latach 1610-1635 wraz ze szpitalem św. Łazarza. Funkcjonował on do likwidacji w 1835 r., kiedy to pomieszczenia przeznaczono na mieszkania dla ubogich Żydów. W 1923 r. obiekty poddano konserwacji po wykupieniu ich przez Braci Misjonarzy Kresowych. W świątyni znajdują się jedyne w Lublinie renesansowe ołtarze, przeniesione z kaplicy zamkowej.
Przystanek nr 16 przy lubelskim Zamku jest ostatnim na naszym szlaku. Gród obronny na Wzgórzu Zamkowym, w rozlewisku Bystrzycy i Czechówki, istniał już prawdopodobnie w XI w. Dziś najstarszym zamkowym zabytkiem jest XIII-wieczna baszta. Budowę gotyckiego zamku nakazał Kazimierz Wielki po 1341 r. W 1418 r z inicjatywy Władysława Jagiełły wnętrze gotyckiej zamkowej kaplicy pw. Świętej Trójcy pokryto rusko-bizantyjskimi freskami. Przez dwa lata (1473-75) na Zamku mieszkali synowie Kazimierza Jagiellończyka. Ich nauczycielem i wychowawcą był Jan Długosz. W połowie XVI w. forteca została przebudowana w stylu renesansowym. W 1569 r. obradował tu sejm, którego efektem było podpisanie Unii Lubelskiej Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wojny XVII i XVIII w. przyniosły Zamkowi ruinę. Kolejna przebudowa w latach 1823-26 to neogotycka adaptacja budowli na więzienie. Funkcjonowało ono do 1954 r., kiedy to obiekt przejęło Muzeum Lubelskie. Zwiedzenie jego ekspozycji powinno zakończyć nasz spacer po dawnym Lublinie.

W tekście wykorzystano folder Szlak zabytków architektury wyd. Lubelski Ośrodek Informacji Turystycznej 2003 r., tekst Marek Wyszkowski.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Franciszek w znacznym stopniu uwarunkował przebieg nadchodzącego konklawe

2025-04-28 11:15

[ TEMATY ]

konklawe

PAP/EPA/RICCARDO ANTIMIANI

Jest rzeczą oczywistą, że każdy papież ma wpływ na wybór następnego Biskupa Rzymu poprzez oczywisty fakt, że kreuje kardynałów uczestniczących w następnym konklawe. W nadchodzącym konklawe weźmie udział 108 kardynałów mianowanych przez Franciszka (109, jeśli weźmiemy pod uwagę kard. Angelo Becciu, byłego prefekta Dykasterii spraw Kanonizacyjnych, który z racji wieku ma prawo wstępu do Kaplicy Sykstyńskiej, ale który został skazany przez watykański sąd pierwszej instancji).

Najliczniej reprezentowanym krajem na nowym konklawe są Włochy, które mają 19 kardynałów elektorów. Wśród nich jest dwóch purpuratów narodowości włoskiej, którzy pełnią swoją posługę poza krajem - Pierbattista Pizzaballa, Łaciński patriarcha Jerozolimy, jeden z najczęściej wymienianych w tych dniach jako papabile, oraz Giorgio Marengo, prefekt apostolski Ułan Bator (Mongolia).
CZYTAJ DALEJ

Nożownik zabił lekarza w szpitalu w Krakowie. "To niezadowolony pacjent"

2025-04-29 14:30

[ TEMATY ]

szpital

Kraków

lekarz

pacjent

nożownik

Adobe Stock

Nie żyje lekarz krakowskiego Szpitala Uniwersyteckiego. Został zaatakowany we wtorek, ok. godz. 10.30. Do gabinetu, w którym lekarz badał pacjentkę, wtargnął 35-letni mężczyzna i zaatakował lekarza nożem. Napastnika ujęła ochrona, mężczyzna jest w rękach policji.

Lekarza nie udało się uratować. Informację o jego śmierci potwierdziła minister zdrowia we wpisie na portalu X.
CZYTAJ DALEJ

Zmarł śp. Tadeusz Dziwisz, brat Kardynała Stanisława Dziwisza

2025-04-29 19:08

[ TEMATY ]

kard. Stanisław Dziwisz

Adobe Stock

Zmarł śp. Tadeusz Dziwisz, brat Kardynała Stanisława Dziwisza, Arcybiskupa Krakowskiego Seniora.

Msza św. pogrzebowa zostanie odprawiona w środę, 30 kwietnia 2025 r. w kościele św. Stanisława BM w Rabie Wyżnej. Poprzedzi ją modlitwa różańcowa od godz. 13.30.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję