Przez Pojezierze Gnieźnieńskie prowadzi najstarsza trasa turystyczna w Polsce, tzw. Szlak Piastowski. Powstała z okazji Milenium Chrztu Polski w latach 60. XX wieku i obejmuje piętnaście większych i trzydzieści mniejszych miejscowości, w których znajdują się zabytki związane z początkiem państwa polskiego. Ale Pojezierze Gnieźnieńskie to nie tylko historia. Nie brakuje tu też atrakcji przyrodniczych. To kraina ponad setki jezior, więc okazji do wypoczynku czy zwiedzania na pewno nie zabraknie.

Gniezno

Położone na siedmiu wzgórzach Gniezno jest przede wszystkim znane jako pierwsza stolica Polski. Legenda mówi, że założenie Gniezna wiąże się z historią trzech braci: Lecha, Czecha i Rusa i zbudowaniu przez Lecha grodu w miejscu, gdzie gniazdował biały orzeł. Zwiedzanie miasta najlepiej rozpocząć od biegnącego przez jego centrum Traktu Królewskiego – specjalnie wytyczonej trasy spacerowej, wzdłuż której postawiono piętnaście rzeźb królików – reprezentujących różne zawody oraz pięć posągów pierwszych władców Polski. Trakt łączy najciekawsze miejsca Gniezna. Jednym z nich jest katedra gnieźnieńska wznosząca się na szczycie Wzgórza Lecha. Zbudował ją Mieszko I, a ok. 1000 r. spoczęło tu ciało męczennika św. Wojciecha, patrona Polski. Jego życiorys przedstawiono w osiemnastu scenach na drzwiach katedry. Drzwi odlano z brązu w XII wieku i są jednym z najważniejszych polskich zabytków. To absolutny unikat, nie tylko w skali kraju.

Pobiedziska

Jeśli nie damy rady zobaczyć wszystkich obiektów na Szlaku Piastowskim, warto zajrzeć do Pobiedzisk. Znajduje się tam Skansen Miniatur Szlaku Piastowskiego, dzięki któremu można obejrzeć zabytki odtworzone w skali mikro, czyli dokładnie dwadzieścia razy mniejsze niż w rzeczywistości. Dodatkową atrakcją jest zrekonstruowany gród piastowski z wystawą maszyn oblężniczych i średniowiecznym placem zabaw dla najmłodszych.

Ostrów Lednicki

Nieopodal Pobiedzisk znajduje się Jezioro Lednica, u jego brzegów zlokalizowano Muzeum Pierwszych Piastów. Stamtąd za pomocą przeprawy promowej można się dostać na Ostrów Lednicki – wyspę, na której znajdował się jeden z najważniejszych grodów piastowskich i na której, według wielu historyków, w 966 r. miało dojść do chrztu Polski. Na wyspie zachowały się pozostałości po zabudowaniach pamiętających czasy Mieszka I, do tego spod ziemi czy z wody wciąż wydobywa się tutaj ponadtysiącletnie skarby. Tutaj też odbywają się słynne lednickie spotkania młodzieży.

Żnin, Wenecja i Biskupin

Te trzy leżące na północ od Gniezna miejscowości zaliczają się do regionu etnograficznego zwanego Pałukami – miejsca wyróżniającego się własną gwarą, muzyką czy tradycjami. W pałuckiej Wenecji jest jedno z największych w Europie Muzeum Kolejki Wąskotorowej. Sami też możemy się wybrać na wycieczkę kolejką wąskotorową, kursującą na 12-kilometrowym odcinku między Żninem, Wenecją, Biskupinem i Gąsawą. Jeździ ona codziennie w okresie od maja do końca sierpnia.

W Biskupinie można zobaczyć słynną zrekonstruowaną prehistoryczną osadę kultury łużyckiej z epoki żelaza (ok. 2, 7 tys. lat temu). Jest to rząd trzynastu chat otoczonych potężnym drewnianym wałem. Na jego zbudowanie potrzebne było aż 4 tys. drzew. Do osady prowadził most.

Kruszwica

Gdy przeniesiemy się na wschodni odcinek Szlaku Piastowskiego, trafimy nad jezioro Gopło (jest długie na 25 km, a jego powierzchnia wynosi ponad 2,1 tys. ha). Przy nim położona jest Kruszwica słynąca z legendy o Popielu. To w Mysiej Wieży miał się ukrywać pozbawiony władzy okrutny władca. Choć sama wieża pochodzi z XIV wieku i jest pozostałością zamku Kazimierza Wielkiego, historia jej zjedzonego przez myszy legendarnego lokatora mocno działa na wyobraźnię.

Ze szczytu 32-metrowej wieży jest piękny widok na miasto, jezioro i okolice. Podczas spaceru wśród urokliwych zakątków Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia warto jeszcze zajrzeć do XII-wiecznej Kolegiaty Świętych Apostołów Piotra i Pawła, czyli jednego z najlepiej zachowanych zabytków architektury romańskiej w Polsce.