Książka
Darowane życie
Żołnierze spod Salaminy
Javier Cercas
Inspiracją do powstania tej powieści była historia Rafaela Sáncheza Mazasa, współtwórcy narodowo-radykalnej Falangi i pisarza. Dwa razy uniknął on śmierci w czasie wojny domowej; najpierw zdołał uciec sprzed plutonu egzekucyjnego, a potem, w czasie obławy, darował mu życie młody żołnierz republikański. Bohater książki, alter ego autora, podejmuje dziennikarskie śledztwo, chcąc poznać prawdę o Mazasie i dowiedzieć się, dlaczego go oszczędzono. Jak zawsze w powieściach Cercasa nie do końca wiadomo, gdzie przebiega granica między fikcją a prawdziwymi wydarzeniami. Powieść była bestsellerem w Hiszpanii na początku XXI wieku. W Polsce po raz pierwszy wydano ją w 2005 r. /j.k.
Książka
Książki rządzą
Nieskończoność w papirusie. Fascynujące dzieje książki od czasów starożytnych
Irene Vallejo
Książka, papier, druk to jedne z najważniejszych wynalazków. Zawdzięczamy im przetrwanie idei stworzonych przez człowieka. Bez nich – pisze autorka – zapomnielibyśmy o Grekach, którzy postanowili oddać władzę w ręce ludu i eksperyment ten nazwali demokracją; o Arystotelesie, który założył jeden z pierwszych uniwersytetów; o Eratostenesie, który obliczył obwód Ziemi; o Pawle z Tarsu, który ogłosił równe prawa wszystkich ludzi... Gdy 5 tys. lat temu w Mezopotamii nieznani Sumeryjczycy wyrysowali w glinie pierwsze znaki, te, przekroczywszy barierę głosu, pozostawiły trwały ślad mowy. Wiedzę, której nie chcieliśmy stracić, powierzaliśmy papirusowi, pergaminowi, a w końcu – papierowi. Pismo umożliwiło podróżowanie w przestrzeni, czasie i wyobraźni – bez ruszania się z miejsca. Irene Vallejo w swoim eseju opowiada w erudycyjny sposób historię książek i ludzi – skrybów, tłumaczy, mędrców i szpiegów, którzy służyli książkom. /j.k.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Periodyk
Setka to początek
Fronda Lux. Pismo poświęcone
nr 100/101
Czas leci: 100. numer kwartalnika Fronda ukazał się po 27 latach od tego pierwszego. I choć to inna Fronda niż ta sprzed lat (i wyposażona w przydomek Lux), wciąż trudno pomylić pismo z innymi – w formie i w treści. Jerzy Kopański, redaktor naczelny, zapewnia, że nie składa broni, a setka, która właśnie stuknęła, to dopiero początek. Fronda to bunt i to właśnie on – obecny w piśmie od zawsze – stał się tematem najnowszego numeru. „Polacy nie potrafią się nie buntować” – pisze w eseju Bunt jako immanentny składnik duszy polskiej Genezyp Kapen. „Przy czym często buntujemy się wbrew logice, a w historii buntów tkwi odpowiedź na pytanie, czemu wybuchło Powstanie Warszawskie” – zaznacza autor, który podaje długą listę polskich buntów. Może gdybyśmy się nie buntowali, zatracilibyśmy polskość i stali się kimś innym?... Czy w ogóle możliwy jest bunt konserwatywny? – zastanawia się Andrzej Sieradzki, a Maciej Wójcik tłumaczy powód mężczyzn do buntu: kobiety pod względem prawnym znajdują się dziś w dużo lepszej sytuacji niż oni. /w.d.
Film
Dwie bohaterki
Lokatorka
reż. Michał Otłowski
Przejmowanie kamienic w dziwnych okolicznościach przez nagle odnalezionych właścicieli i ich „czyszczenie” z lokatorów to problem nie tylko warszawski, ale w stolicy osiągnął niebotyczne, systemowe rozmiary. Tytułowa lokatorka, której pierwowzorem była Jolanta Brzeska, działaczka społeczna na rzecz praw lokatorów, zostaje zamordowana i spalona najpewniej przez „czyścicieli”, którym się opiera, lub na ich zlecenie. Film pokazuje aktualne bandycko-polityczne mechanizmy złodziejskiej prywatyzacji, które niszczą ludzi. Produkcja ma dwie bohaterki. Pierwsza to Janina Markowska, wzorowana właśnie na Jolancie Brzeskiej, a druga – młoda, niedoświadczona policjantka, która próbuje wyjaśnić sprawę. W połowie filmu pierwsza ustępuje drugiej i m.in. to powoduje, że siła rażenia Lokatorki słabnie. /j.k.
