Reklama

Wiadomości

Pycha, która zrodziła zbrodnię

Postać bp. Stanisława ze Szczepanowa, którego wspomnienie Kościół obchodzi 8 maja, od stuleci budzi kontrowersje. Wypadki z 1079 r., w których wyniku zginął biskup krakowski Stanisław, wciąż są spowite mrokami tajemnicy...

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jednym z najbardziej znanych wizerunków św. Stanisława, biskupa krakowskiego z XI wieku, jest obraz znajdujący się w krużgankach krakowskiej bazyliki Franciszkanów. Jest to dzieło szkoły gotyckiej z XV wieku, na którym przedstawiono biskupa w bogatych szatach ikonograficznych. W dole obrazu znajdują się trzy postacie: środkowa – najważniejsza – wskrzeszony Piotr Strzemieńczyk oraz fundatorowie: można rodzina rycerzy pieczętująca się herbem „Nowina”. Ze wspomnianym obrazem związana jest ciekawa historia powstania galerii biskupów krakowskich w krużgankach krakowskiego klasztoru. Członkowie delegacji uczestniczący w 1253 r. w uroczystościach kanonizacyjnych w Asyżu zobowiązali się, że każdy ordynariusz krakowski będzie przesyłał do Asyżu swój portret i 100 sztuk złota. Z powodu odległości między miastami nie wypełniono, rzecz jasna, ustalonych warunków. Porozumiano się więc w ten sposób, że konwent w Asyżu odstąpi prawa do portretów biskupów krakowskich tutejszym franciszkanom, zaś bracia z Krakowa każdorazowo przesyłać będą w zamian srebrną figurkę św. Franciszka.

Przyjęty w ikonografii wizerunek ma jednak niewiele wspólnego z prawdą: św. Stanisław przedstawiany jest w infule, choć w jego czasach biskupi polscy jej nie nosili – ta na ich skroniach pojawia się dopiero w XII stuleciu (biskupi nosili wówczas pierścień, pastorał oraz pektorał na piersi).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Gwałtownik w koronie

Reklama

Wojny króla Bolesława Szczodrego wyczerpały kraj i doprowadziły do niezadowolenia możnowładców. Wówczas to „śmiały król” surowo ukarał rebeliantów. W ich obronie stanął biskup krakowski Stanisław ze Szczepanowa. Jego sprzeciw król odebrał jako jawny bunt; wszak to on wybierał biskupów (przed tzw. reformą gregoriańską) jako swoich wasali – winni mu oni byli posłuszeństwo tak samo jak swemu suzerenowi (seniorowi).

Reklama

Według XIII-wiecznego kalendarza krakowskiej kapituły katedralnej i Rocznika kapituły krakowskiej, Stanisław ze Szczepanowa został zamordowany 11 kwietnia 1079 r. Król Bolesław znany był z gwałtownego i wyniosłego charakteru: potrafił wytargać za brodę ruskiego księcia Izjasława, lekceważąco odniósł się także do węgierskiego monarchy, podjechał do niego konno, gdy ten wyszedł mu piechotą na powitanie. Wszystko wskazuje na to, że duchownego zabił ktoś, kto nie obawiał się podstępnie zaatakować go od tyłu, gdy odprawiał Mszę św. Tym kimś mógł być – jak przypuszcza część uczonych – jedynie sam król. Najbliższy omawianych wydarzeń Anonim Italikus (kronikarz księcia Bolesława Krzywoustego), którego Kronika urywa się na 1113 r. (autograf kroniki się nie zachował, a istniejąca kopia pochodzi z XIV stulecia) wiedział więcej, niż przelał na pergamin. Napisał: „Pomazaniec (król) na pomazańcu (biskupie) nie powinien cieleśnie mścić się za jakikolwiek grzech. To bowiem bardzo mu zaszkodziło, gdy do grzechu dodał grzech, gdy za bunt wydał biskupa na obcięcie członków. Ani bowiem buntownika biskupa nie uniewinniamy, ani też króla mszczącego się tak haniebnie, nie pochwalamy...”. W XIII wieku więcej o tym wydarzeniu napisał mistrz Wincenty Kadłubek, informując o karaniu przez króla niewiernych żon swoich wojów, w których obronie stanął krakowski biskup. Król Bolesław został wygnany z kraju; do dzisiaj trwają spekulacje na temat miejsca jego pochówku (opactwo w Ossiach w Karyntii czy Tyniec pod Krakowem).

Relikwia z Jasła z częstochowską Madonną

Kult św. Stanisława sięga 1088 r., kiedy to przeniesiono doczesne szczątki świątobliwego biskupa do kościoła katedralnego na Wawelu. Spoczywały one w grobie ziemnym do ok. 1242/43 r. Dokonano wówczas uroczystej elewacji (podniesienia) zwłok, a następnie umieszczenia ich w kamiennym sarkofagu (po kanonizacji zostały one obmyte w wodzie i winie przez księżniczkę Kingę, żonę księcia Bolesława Wstydliwego), gdzie spoczywały do połowy XIV wieku. Następnie umieszczono je w zdobionym relikwiarzu ufundowanym przez królową Elżbietę Łokietkównę. Podczas wspomnianej elewacji miano wydobyć z grobu pierścień i szatę biskupa, w której posiadaniu był jasielski archiprezbiter Gosław. Szata spowijająca ciało świętego biskupa miała ponoć właściwości uzdrawiające i pomogła wielu chorym w Jaśle i okolicy. Zdarzenie to zostało opisane w Cudach św. Stanisława: „Pewien parafianin, imieniem Niegłos, przyniósł do księdza Gosława trzyletnią córeczkę spuchniętą wszędzie na całym ciele. A ponieważ stan jej był beznadziejny, ksiądz Gosław pobłogosławił ją pewną cząstką jedwabnej tkaniny, w której ongiś leżały kości świętego biskupa Stanisława. A odchodząc kilka kroków, zobaczył, że całkiem została uzdrowiona... Wróciwszy do archiprezbitera, pokazał mu dziewczynkę bez żadnego śladu spuchlizny”.

Biskup krakowski Iwo Odrowąż podjął starania wyniesienia na ołtarze bp. Stanisława ok. 1229 r. W tym celu polecił napisać żywot świętego dominikaninowi Wincentemu z Kielczy. 11 września 1253 r. w Asyżu papież Innocenty IV dokonał formalnej kanonizacji. W roku następnym 8 maja w Krakowie odbyła się uroczystość elewacji relikwii świętego z udziałem członków episkopatu oraz książąt dzielnicowych z księciem krakowskim Bolesławem Wstydliwym na czele, a także licznych pielgrzymów. Odśpiewano uroczysty hymn napisany przez znanego nam już Wincentego z Kielczy – Gaude Mater Poloniae...

Stosunkowo najczęstszym przedstawieniem ikonograficznym związanym z osobą świętego biskupa Stanisława jest Cud wskrzeszenia komesa Piotra Strzemieńczyka. Przed śmiercią ów komes sprzedał wieś krakowskiemu biskupowi, zaś krewni zmarłego, za namową obrażonego na biskupa króla Bolesława, pozwali hierarchę przed sąd królewski, zarzucając mu bezprawne zagarnięcie rycerskiego majątku. Aby wykazać swą niewinność, bp Stanisław udał się do kościoła w Piotrawinie, odsunął wieko grobowca i zawołał: „Piotrawinie, wstań, a chodź dać świadectwo prawdzie!”; ten zaś potwierdził prawdziwość transakcji, po czym z powrotem ułożył się w trumnie. Scena ta bywa w wielu kościołach urozmaicana innymi elementami. Jej ciekawe przedstawienie znajdziemy na Podkarpaciu w kościele farnym pradawnego i słynnego Łańcuta: na obrazie przedstawiającym cud św. Stanisława, ufundowanym przez hrabiów Potockich, umieszczono sztandar z podobizną Matki Bożej Częstochowskiej, co jest ciekawym szczegółem ikonograficznym, gdyż w czasach bp. Stanisława nie słyszano jeszcze o obrazie częstochowskiej Madonny. Miało to jednak znaczenie w wymiarze duchowym, gdyż obraz powstał tuż przed powstaniem styczniowym, a wspomniany „dodatek” służył „ku pokrzepieniu serc”.

2021-05-05 07:42

Oceń: +6 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Lekcja pamięci

Niedziela legnicka 38/2020, str. V

[ TEMATY ]

koncert

zbrodnia

Lubin

Monika Łukaszów

Homilię wygłosił ks. prał. Wiesław Migdał

Homilię wygłosił ks. prał. Wiesław Migdał

Okolicznościowy koncert, zbiórka krwi, kwiaty pod pomnikiem i zapalone znicze na grobach zamordowanych – tak upamiętniono ofiary Zbrodni Lubińskiej.

W drugą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, 38 lat temu, 31 sierpnia 1982 r., mieszkańcy Lubina zgromadzili się na rynku, na pokojowej manifestacji, by ułożyć krzyż z kwiatów i śpiewać pieśni patriotyczne. Milicja ostrzelała tłum petardami, gazem łzawiącym i ostrą amunicją. Od kul milicyjnych zginęło trzech robotników: Mieczysław Poźniak, Andrzej Trajkowski i Michał Adamowicz, a wielu zostało rannych.
CZYTAJ DALEJ

Szkaplerz „kołem ratunkowym”

Szkaplerz to najpopularniejsza obok Różańca świętego forma pobożności maryjnej. Historia szkaplerza sięga góry Karmel w Ziemi Świętej, kiedy to duchowi synowie proroka Eliasza prowadzili tam życie modlitewne. Było to w XII wieku. Z powodu prześladowań ze strony Saracenów bracia Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel przenieśli się do Europy i dali początek zakonowi zwanemu karmelitańskim. W południowej Anglii w Cambridge mieszkał pewien bogobojny człowiek - Szymon Stock, generał zakonu, który dostrzegając grożące zakonowi niebezpieczeństwa, modlił się gorliwie i błagał Maryję, Najświętszą Dziewicę, o pomoc. Pewnej nocy, z 15 na 16 lipca 1251 r., ukazała mu się Najświętsza Panienka w otoczeniu aniołów. Szymon otrzymał od Maryi brązowy szkaplerz i usłyszał słowa: „Przyjmij, Synu najmilszy, szkaplerz Twego zakonu jako znak mego braterstwa, przywilej dla Ciebie i wszystkich karmelitów. Kto w nim umrze, nie zazna ognia piekielnego. Oto znak zbawienia, ratunek w niebezpieczeństwach, przymierze pokoju i wiecznego zobowiązania”. Od tamtej pory karmelici noszą szkaplerz, czyli dwa prostokątne skrawki wełnianego sukna z naszytymi wyobrażeniami Matki Bożej Szkaplerznej i Najświętszego Serca Pana Jezusa, połączone tasiemkami. Słowo „szkaplerz” pochodzi od łacińskiego słowa „scapulae” (plecy, barki) i oznacza szatę, która okrywa plecy i piersi. Papież Pius X w 1910 r. zezwolił na zastąpienie szkaplerza medalikiem szkaplerznym. Do wielkiej Rodziny Karmelitańskiej chcieli przynależeć wielcy tego świata - królowie, książęta, możnowładcy, ale i zwykli, prości ludzie. Dzięki papieżowi Janowi XXII - temu samemu, który wprowadził święto Trójcy Świętej i wyraził zgodę na koronację Władysława Łokietka - szkaplerz stał się powszechny. Papież miał objawienia. Matka Boża przyrzekła szczególne łaski noszącym pobożnie szkaplerz karmelitański. A Ojciec Święty ogłosił te łaski światu chrześcijańskiemu bullą „Sabbatina” z dnia 3 marca 1322 r. Bulla mówiła o tzw. przywileju sobotnim. Szczególne prawo do pomocy ze strony Maryi w życiu, śmierci i po śmierci mają ci, którzy noszą szkaplerz. Jest to niejako suknia Maryi, czyli znak i nieomylne zapewnienie macierzyńskiej opieki Matki Bożej. Kto nosi szkaplerz karmelitański, ten otrzymuje obietnicę, że dusza jego wkrótce po śmierci będzie wyzwolona z czyśćca. Stanie się to w pierwszą sobotę miesiąca po śmierci. Oczywiście, pod warunkiem, że ta osoba nosiła szkaplerz w należytym duchu i żyła prawdziwie po chrześcijańsku, zachowała czystość według stanu i modliła się modlitwą Kościoła. Jan Paweł II pisał do przełożonych generalnych Zakonu Braci NMP z Góry Karmel i Zakonu Braci Bosych NMP z Góry Karmel, że w znaku szkaplerza zawiera się sugestywna synteza maryjnej duchowości, która ożywia pobożność ludzi wierzących, pobudzając ich wrażliwość na pełną miłości obecność Maryi Panny Matki w ich życiu. „Szkaplerz w istocie jest «habitem» - podkreślał Ojciec Święty. - Ten, kto go przyjmuje, zostaje włączony lub stowarzyszony w mniej lub więcej ścisłym stopniu z zakonem Karmelu, poświęconym służbie Matki Najświętszej dla dobra całego Kościoła. Ten, kto przywdziewa szkaplerz, zostaje wprowadzony do ziemi Karmelu, aby «spożywać jej owoce i jej zasoby» (por. Jr 2, 7) oraz doświadczać słodkiej i macierzyńskiej obecności Maryi w codziennym trudzie, by wewnętrznie się przyoblekać w Jezusa Chrystusa i ukazywać Jego życie w samym sobie dla dobra Kościoła i całej ludzkości” (por. Formuła nałożenia szkaplerza). Papież Polak od wczesnych lat młodości nosił ten znak Maryi. I zawsze zaznaczał, jak ważny w jego życiu był czas, gdy uczęszczał do kościoła na Górce (Karmelitów) w Wadowicach. Szkaplerz przyjęty z rąk o. Sylwestra nosił do końca życia. (Szkaplerz św. Jana Pawła II znajduje się w klasztorze Karmelitów w Wadowicach.) W orędziu z okazji jubileuszu 750-lecia szkaplerza karmelitańskiego pisał, że szkaplerz „staje się znakiem przymierza i wzajemnej komunii między Maryją i wiernymi, a w rezultacie konkretnym sposobem zrozumienia słów Jezusa na krzyżu do Jana, któremu powierzył swą Matkę i naszą duchową Matkę”. Matka Boża, kończąc swe objawienia w Lourdes i w Fatimie, ukazała się w szatach karmelitańskich jako Matka Boża Szkaplerzna. Wszystkie osoby noszące szkaplerz karmelitański mają udział w duchowych dobrach zakonu karmelitańskiego. Ten, kto go przyjmuje, zostaje na mocy jego przyjęcia związany mniej lub bardziej ściśle z zakonem karmelitańskim. Rodzinę Karmelu tworzą następujące kręgi osób: zakonnicy i zakonnice, Karmelitańskie Instytuty Życia Konsekrowanego, Świecki Zakon Karmelitów Bosych (dawniej zwany Trzecim Zakonem), Bractwa Szkaplerzne (erygowane), osoby, które przyjęły szkaplerz i żyją jego duchowością w różnych formach zrzeszania się (wspólnoty lub grupy szkaplerzne) oraz osoby, które przyjęły szkaplerz i żyją jego duchowością, ale bez żadnej formy zrzeszania się. Do obowiązków należących do Bractwa Szkaplerznego należy: przyjąć szkaplerz karmelitański z rąk kapłana; wpisać się do księgi Bractwa Szkaplerznego; w dzień i w nocy nosić na sobie szkaplerz; odmawiać codziennie modlitwę zaznaczoną w dniu przyjęcia do Bractwa; naśladować cnoty Matki Najświętszej i szerzyć Jej cześć. Modlitwa do Matki Bożej Szkaplerznej O najwspanialsza Królowo nieba i ziemi! Orędowniczko Szkaplerza świętego! Matko Boga! Oto ja, Twoje dziecko, wznoszę do Ciebie błagalne ręce i z głębi serca wołam do Ciebie: Królowo Szkaplerza, ratuj mnie, bo w Tobie cała moja nadzieja. Jeśli Ty mnie nie wysłuchasz, do kogóż mam się udać? Wiem, o dobra Matko, że Serce Twoje wzruszy się moim błaganiem i wysłuchasz mnie w moich potrzebach, gdyż Wszechmoc Boża spoczywa w Twoich rękach, a użyć jej możesz według upodobania. Od wieków tak czczona, najszlachetniejsza Pocieszycielko utrapionych, powstań i swą potężną mocą rozprosz cierpienie, ulecz, uspokój mą zbolałą duszę, o Matko pełna litości! Ja wdzięcznym sercem wielbić Cię będę aż do śmierci. Na twoją chwałę w Szkaplerzu świętym żyć i umierać pragnę. Amen.
CZYTAJ DALEJ

Nie żyje Joanna Kołaczkowska

2025-07-17 05:42

[ TEMATY ]

śmierć

Autorstwa Anna Bućwińska-Majer/commons.wikimedia.org

Joanna Kołaczkowska

Joanna Kołaczkowska

Joanna Kołaczkowska nie żyje. ​W czwartek 17 lipca, krótko przed godziną 1 w nocy, kabaret Hrabi poinformował o śmierci swojej wieloletniej członkini, uwielbianej przez publiczność artystki, która w ostatnich miesiącach zmagała się z chorobą nowotworową. "Z ogromnym bólem i smutkiem zawiadamiamy, że odeszła Joanna Kołaczkowska... Nasza Asia" - napisali członkowie kabaretu w poruszającym wpisie opublikowanym w mediach społecznościowych.

Z ogromnym bólem i smutkiem zawiadamiamy, że odeszła Joanna Kołaczkowska...Nasza Asia.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję