Uroczyste obchody tysiąclecia chrztu Polski w 1966 r. miały bardzo podniosły charakter. Na Jasnej Górze i stolicach poszczególnych diecezji odbyły się jubileuszowe Msze św. z udziałem polskich biskupów, pod przewodnictwem kard. Stefana Wyszyńskiego. Tak było i u nas.
W połowie lat 60. ub. wieku nasza diecezja nosiła nazwę Ordynariat Gorzowski i obejmowała 1/7 terenu Polski. Obok Gorzowa do głównych miast tego obszaru zaliczano: Szczecin, Koszalin, Słupsk, Piłę czy Zieloną Górę. Do dawnych centrów życia religijnego należał Kołobrzeg, który w 1000 r. został stolicą diecezji, a także Kamień Pomorski, do którego w 1176 r. przeniesiono siedzibę biskupstwa pomorskiego. Dlatego obchody Milenium Chrztu Polski w Ordynariacie Gorzowskim miały szczególny charakter.
Przygotowania
Przygotowania do uroczystości milenijnych w ordynariacie rozpoczęto już w grudniu 1965 r. Biskup Wilhelm Pluta poinformował wówczas diecezjan o zaplanowanych obchodach. Szczegółowo nakreślił zaś znaczenie tych wydarzeń w liście pasterskim z 18 lutego 1966 r. 24 marca wikariusz generalny bp Jerzy Stroba w specjalnym zarządzeniu nakazał przygotowanie świątyń na jubileuszowe obchody. Podjęto także wiele inicjatyw o charakterze duchowym i duszpasterskim.
23 kwietnia księża ordynariatu zebrali się w Szczecinie na konferencji organizacyjnej przed milenium, podczas której bp Jerzy Stroba odczytał zebranym list Episkopatu Polski, który skierowano na ręce Prymasa Tysiąclecia. Zamieszczono w nim wyrazy łączności i solidarności z Prymasem po serii napaści na jego osobę w prasie, radiu i w telewizji.
Kolejny list bp. Pluty przygotowujący do uroczystości odczytali księża 30 października 1966 r. Do listu był załączony tekst bp. Ignacego Jeża Milenium diecezji gorzowskiej – racje historyczne. Był to materiał, z którego korzystali księża, przygotowując czytanki czy też kazania. Duchowni i wierni ordynariatu zgromadzili się w ramach przygotowania duchowego w świątyniach parafialnych w dniach 3-5 listopada 1966 r. na tzw. Tridua milenijne.
Pierwszy akt
Centralne uroczystości milenijne w ordynariacie rozpoczęły się 5 listopada 1966 r. równocześnie w Szczecinie, Gorzowie i Międzyrzeczu. Biskupi polscy dodatkowo tego dnia odwiedzili 21 ważniejszych parafii.
W Szczecinie świętowano przed kościołem św. Jana Ewangelisty. Przybyło wielu polskich biskupów, a także delegacje KUL i ATK. Mszę św. celebrował abp Bolesław Kominek z Wrocławia, a kazanie wygłosił Prymas Wyszyński. Mówił na temat Jesteśmy tutaj z dawien dawna. W Szczecinie padły m.in. takie słowa „…jest rzeczą roztropną stojąc na Ziemi Szczecińskiej, odwoływać się do dawnych świadectw, abyśmy pamiętali, że nie jesteśmy tutaj ani dzisiejsi, ani wczorajsi, jesteśmy tutaj z dawien dawna (…). Jesteśmy tutaj, dlatego tak licznie, niemal wszyscy bez wyjątku, aby nasza obecność była znakiem jedności w wierze, w miłości i w nadziejach, a zarazem znakiem naszej postawy i nadziei, którą łączymy z Ziemią Szczecińską, Gorzowską i Kołobrzeską, patrząc spokojnie w przeszłość, którą kieruje Stworzyciel nieba i ziemi. Pan ludów i narodów”. Tego dnia Prymas zatrzymał się jeszcze na kolację w Domu Parafialnym parafii Świętej Rodziny w Szczecinie, a następnie udał się do Gorzowa.
Akt centralny
Centralne uroczystości milenijne w ordynariacie odbyły się w Gorzowie 6 listopada. O godz. 11 odprawiono Mszę św. przed katedrą, w której uczestniczyło 50 biskupów, kilkuset księży i blisko 50 tys. wiernych.
Mszę św. celebrował bp Pluta. Także tu kazanie wygłosił kard. Wyszyński. Powiedział m.in: „Życie społeczne możliwe jest wtedy, gdy człowiek jest należycie uszanowany, gdy jego osobowość ma zagwarantowaną wewnętrzną wolność. On sam, wspierany przez społeczność – narodową i państwową, ma decydować o swojej przyszłości, o charakterze swojego życia, o wykorzystaniu swoich wartości umysłowych, duchowych i moralnych, tych wszystkich sił, które tak bogato zgromadził Bóg w osobowości ludzkiej”. Prymas dodał także na zakończenie: „Stoimy na ziemi nadodrzańskiej, ziemi świętych Braci Męczenników Międzyrzeckich, ziemi jednej z pierwszych diecezji polskich, która obecnie, przez niezbadane wyroki Boga, rządzącego narodami, jest w granicach Polski, jak przed 1000 laty. Jest Wam ona dana, abyście czynili ją sobie i naszemu Narodowi poddaną, abyście na niej żyli w znaku Krzyża i w światłach Ewangelii. O to prosimy, Was, my, polscy biskupi”.
Po Mszy św. kard. Wyszyński wraz z księżmi biskupami i zaproszonymi gośćmi udał się na obiad do Kurii Biskupiej w Gorzowie. W późnych godzinach popołudniowych wyjechał z Gorzowa. Warto wspomnieć, że uroczystości diecezjalne milenium miały miejsce także w Międzyrzeczu, gdzie m.in. przekazano ordynariatowi relikwie Pierwszych Męczenników Polskich.
Akt drugi
Choć z założenia obchody milenium w poszczególnych diecezjach miały się koncentrować wokół stolicy diecezji, to jednak na wyraźną prośbę kard. Wyszyńskiego w Ordynariacie Gorzowskim zorganizowano jeszcze dwie uroczystości – w Kamieniu Pomorskim i Kołobrzegu. W ten sposób Prymas chciał przypomnieć, że na tym terenie istniały w średniowieczu dwie silne diecezje.
Centralne uroczystości milenijne w ordynariacie rozpoczęły się 5 listopada 1966 r. równocześnie w Szczecinie, Gorzowie i Międzyrzeczu.
Do wiadomości wiernych te informacje zostały podane 10 maja 1967 r. Wizytę Prymasa w Kamieniu Pomorskim starano się ściśle powiązać z osobą św. Ottona z Bambergu. Do Kamienia przybył 1 lipca. Droga wiodła z Gniezna przez Gorzów. Mszę św. w katedrze św. Jana Chrzciciela odprawił arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek, a słowo Boże wygłosił kard. Wyszyński.
Msza św. milenijna przy katedrze gorzowskiej zgromadziła ok. 50 tys. wiernych.
Dzień później, 2 lipca 1967 r. podobne uroczystości miały miejsce w Kołobrzegu. Przed prastarą kolegiatą zgromadziła się liczna grupa wiernych. Mszę św. jubileuszową odprawił abp Antoni Baraniak, a kazanie – tak jak wcześniej – wygłosił kard. Wyszyński. „Naród Polski dochował wierności Bogu, krzyżowi, Ewangelii i Kościołowi dzięki takiej ofiarnej pracy kapłanów i w tej diecezji gorzowskiej, gdzie praca kapłanów jest szczególnie trudna, a którym to kapłanom należą się za to specjalne słowa uznania”.
Podsumowując gorzowskie obchody milenium, bp Pluta napisał w liście do diecezjan: „Wszyscy Biskupi Goście jednomyślnie ocenili: Gorzowski obchód Milenium był z tych 22 obchodów chyba jednym z najpiękniejszych. A postawa Wasza kazała im orzec: kapłani i wierni diecezji gorzowskiej przekonali nas, że oni tu są u siebie, nie od 21 lat, ale od 1000 lat”.
Korzystałem z artykułu ks. prof. Grzegorza Wejmana pt. Milenium w administracji gorzowskiej, ze „Studiów Koszalińsko-Kołobrzeskich” z 2013 r.
