Na początku należy odpowiedzieć sobie na pytanie: czym jest samotność? Otóż jest to stan, w którym w wielu aspektach życia człowiek doświadcza tego, że jest skazany sam na siebie, że nie ma z nikim pozytywnych, bliskich relacji, że nie ma na kogo liczyć. Może to być sytuacja krótkotrwała, wynikająca z różnych okoliczności życiowych, lub trwająca przez dłuższy czas. Samotności można doświadczać bez względu na to, czy dana osoba żyje w rodzinie, w związku, czy nie ma kogoś bliskiego.

Najbardziej wyraźne w doświadczaniu samotności są zwykle święta, ważne wydarzenia życiowe, np. urodziny, rocznice czy różnego rodzaju utraty, czyli okoliczności, których przeżywanie współdzielimy z drugimi, ważnymi dla nas osobami. Samotność wynika zazwyczaj z okoliczności życiowych, takich jak choroba, śmierć bliskiej osoby, starość, emigracja, lub jest konsekwencją trudności emocjonalnych czy objawem znaczących zaburzeń psychicznych.

Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że często samotność nie jest sytuacją niezależną od nas. W codziennym życiu podejmujemy wybór, czy chcemy aktualnie przebywać z kimś, czy choćby na chwilę pobyć sami. Już podczas podejmowania tak prozaicznej decyzji nasz mózg uczy się radzić sobie w sytuacji pozostania w samotności. Ta sytuacja jest jednak o tyle komfortowa, że jesteśmy równocześnie świadomi jej chwilowego trwania i możności jej przerwania.

Zupełnie inaczej jest, kiedy w wyniku przeróżnych sytuacji życiowych nie mamy obok siebie nikogo. Oczywiście, trudne jest przerwanie tego stanu rzeczy, gdy mieszkamy samotnie, ale już na poziomie interpersonalnym mamy możliwość przełamywania tej trudności.

Święta są wyjątkowo rodzinnym czasem, w którym doświadczenie samotności może sprawiać dodatkowy ból. Pamiętajmy jednak, że rodzina to system społeczny, który charakteryzuje się bardzo dużą bliskością emocjonalną wypracowaną przez wieloletnie budowanie i pielęgnowanie relacji. Wiedząc o tym, czym jest rodzina, osoba samotna ma możliwość poszukania w świecie zewnętrznym innej „rodziny”, która choć niespokrewniona, umożliwi stworzenie wspólnych ważnych i bliskich relacji.

Jakimś sposobem radzenia sobie z samotnością może być włączenie się w ruch wolontaryjny, w którym można odnaleźć bratnie dusze. Innym pomocnym czynnikiem będzie nauczenie się bycia samemu i czucia się dobrze we własnym towarzystwie. Jest to związane z głęboką akceptacją siebie i sytuacji, w której może pomóc psychoterapia, dzięki której możemy spojrzeć w głąb siebie i zmienić sposób postrzegania relacji z innymi ludźmi. Psychoterapia jest również cennym narzędziem do tego, by nauczyć się żyć z drugimi, tak aby szanować swoje i ich granice. Aby spokojnie uporać się z samotnością, należy pamiętać o tym, że nie powinno się próbować zmieniać zbyt wiele naraz. W sytuacji porażki możemy doświadczyć jeszcze większej chęci wycofania, wynikającej ze wstydu.