Reklama

Niedziela Kielecka

Pamiętają o bohaterskim prezydencie

Kielczanie uczcili wojennego prezydenta miasta – Stefana Artwińskiego, nazywanego „kieleckim prezydentem Starzyńskim”, bo tak jak prezydent Warszawy nie chciał opuścić stolicy regionu i urzędu

Niedziela kielecka 46/2019, str. 1, 6

[ TEMATY ]

Kielce

wspomnienie

TD

Przy grobie prezydenta Stefana Artwińskiego

Przy grobie prezydenta Stefana Artwińskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Osiemdziesiąta rocznica śmierci kieleckiego patrioty skłoniła do upamiętnienia wyjątkowego – była sesja naukowa, społeczne porządkowanie jego miejsca spoczynku i Tydzień Pamięci o Prezydencie Artwińskim. Obchody to dzieło Fundacji jego imienia, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum historii Kielc, Archiwum Państwowego i wielu kieleckich historyków.

Stefan Artwiński, urodzony w 1863 r – był działaczem niepodległościowym i społecznikiem; z zawodu farmaceuta, w historii zapisał się jako prezydent i senator. Pochodził z okolic Miechowa, z rodziny z tradycjami patriotycznymi. Po studiach na Uniwersytecie Warszawskim powrócił na rodzinną Kielecczyznę, gdzie prowadził apteki. Był działaczem Związku Strzeleckiego (i jego prezesem w latach 1924-39) oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W 1915, gdy Austriacy zajęli Kielce, był współzałożycielem schroniska dla legionistów. Od 1934 r. pełnił funkcję prezydenta Kielc, od 1936 był senatorem II RP. Odznaczono go Krzyżem Orderu Polonia Restituta (1926).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Po wybuchu II wojny światowej pozostał w mieście, mimo że namawiano go do ucieczki. Stanął na czele Obywatelskiego Komitetu Obrony Kielc. Pieniądze z kasy miejskiej przeznaczył na pomoc mieszkańcom – na kartki żywnościowe, szpitale, schroniska itp. Podjął decyzję o spaleniu dokumentów wojskowych, które znajdowały się w urzędzie miasta. Zginął w listopadzie 1939 r., zakatowany przez gestapo w Wiśniówce k. Kielc (nadal nie wszystkie okoliczności jego śmierci są znane). Konspiracyjny pogrzeb z udziałem zaledwie kilku osób odbył się 10 listopada 1939. Prezydenta pochowano w grobowcu rodziny Borchólskich. Dopiero od ponad 30 lat spoczywa we własnym – na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach. Ponowny pochówek prezydenta miał uroczystą oprawę, z licznym udziałem duchowieństwa, ze śp. bp. Mieczysławem Jaworskim.

Stefan Artwiński został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Reklama

W ramach Tygodnia Pamięci grupa wolontariuszy oraz podopieczni Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego porządkowali pomnik prezydenta na Cmentarzu Partyzanckim, czyniąc z tego faktu lekcje historii w terenie.

Z kolei sylwetkę prezydenta – w różnych odsłonach przybliżono podczas konferencji 24 października w placówce edukacyjnej IPN „Przystanek historia”. Uczestnicy obrad przyjrzeli się nie tylko dokonaniom Artwińskiego jako gospodarza Kielc, ale m.in. również przez pryzmat sposobów upamiętnienia go, podejmowanych po 1945 r.

– Konferencja jest hasłem wywoławczym do tego, by przedstawić ówczesną sytuację w mieście, ale także losy Stefana Artwińskiego, postaci tragicznie związanej z początkiem II wojny światowej. Pamiętajmy o tym, że w okresie PRL władze komunistyczne „zadbały”, aby pamięć o przedwojennych bohaterach, o osobach, które były związane z II RP, przedwrześniową jak wtedy mówiono, nie trafiła do szerokiego odbiorcy. Starano się dyskredytować okres II RP (...). Konferencja ma na celu przywrócenie pamięci też o tamtych wydarzeniach – powiedział dr Tomasz Domański z Delegatury IPN w Kielcach.

Panel rozpoczął wykład Wiesławy Rutkowskiej, dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach, poświęcony zbiorom dotyczącym Stefana Artwińskiego, znajdującym się w archiwum. Poszukiwania były prowadzone w 22 zespołach archiwalnych oraz w parafiach, z którymi związana była jego rodzina od pradziadów, przez koligacje żony i dzieci. Pojawił się m.in. wątek Ksan, Chrobrza, Miechowa, zostały pokazane dokumenty metrykalne, akta szkolne, protokół wyborczy na prezydenta Kielc.

Dr Dariusz Palacz z Wyższej Szkoły Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach mówił na temat „Stefan Artwiński, prezes Okręgu Związku Strzeleckiego w Kielcach”, dowodząc, jak skutecznie Artwiński potrafił oddzielić działalność społeczną od wychowawczej, hołdując zasadzie apolityczności w związku.

Reklama

Dr Domański z IPN zatytułował swoje wystąpienie „Początki okupacji niemieckiej w Kielcach”, a dr Paweł Wolańczyk z Muzeum Historii Kielc – „Losy rodziny Artwińskich”. Głos zabrał także prof. Adam Massalski z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach – mówił na temat: „Walka o pamięć o Stefanie Artwińskim po II wojnie światowej”.

Uroczyste obchody rocznicy śmierci Stefana Artwińskiego odbyły się 26 października na Cmentarzu Partyzanckim, a 27 października miała miejsce gra historyczna „Śladami Stefana Artwińskiego” w kieleckim Parku Miejskim.

W Kielcach imię Artwińskiego nosi jedna z ulic, szkoła podstawowa nr 5, sala obrad radnych w miejskim Ratuszu, gdzie także znajduje się marmurowa tablica z jego podobizną.

2019-11-13 11:47

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Aktywni dla Szańca

Niedziela kielecka 2/2021, str. IV

[ TEMATY ]

Kielce

Muzeum Diecezjalne

T.D.

W Muzeum Parafialnym

W Muzeum Parafialnym

Potencjał zbudowany z ludzi chroni ten fragment świętokrzyskiej ziemi i dba o wyjątkowe dziedzictwo.

Kto ma Chroberz, Książ i Szaniec, może iść z królową w taniec” – przysłowie o kilkusetletniej proweniencji jest chętnie przytaczane w Szańcu – niewielkiej miejscowości mającej do zaoferowania bogatą spuściznę historyczną, kulturową, architektoniczną.

CZYTAJ DALEJ

Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma – rozważania ks. Popiełuszki

2024-03-27 20:38

[ TEMATY ]

ks. Jerzy Popiełuszko

homilia

ks. Popiełuszko

Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki/40rocznica.popieluszko.net.pl

- Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma - to słowa wypowiedziane przez ks. Jerzego Popiełuszkę 6 września 1982 r. podczas Mszy św. w intencji Ojczyzny w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Stanowią one fragment rozważań proponowanych przez Sanktuarium Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki w piątym tygodniu programu „osobistej i społecznej duchowej przemiany”, który można podjąć w roku obchodów 40-lecia śmierci kapłana. Każdego dnia od 28 lutego do 9 listopada o godz. 21. przy grobie Błogosławionego odbywa się modlitwa o wolność od lęku i nienawiści oraz w intencji Ojczyzny.

Publikujemy tekst rozważań:

CZYTAJ DALEJ

Lublin. Światu potrzeba ludzi takich jak św. Józef

2024-03-28 11:02

Katarzyna Artymiak

W sanktuarium św. Józefa u ojców Karmelitów w Lublinie tradycyjnie odbył się odpust z racji uroczystości św. Józefa. Poprzedziła go nowenna, którą w tym roku poprowadził o. Paweł Baraniecki z lubelskiej wspólnoty. W dniu uroczystości miał miejsce akt poświęcenia się św. Józefowi, który złożyło w ciągu dnia co najmniej 600 osób oraz poświęcenie lilii, symbolu św. Józefa. Mszy św. odpustowej przewodniczył i okolicznościową homilię wygłosił ks. Emil Mazur, duszpasterz młodzieży i dyrektor Spotkań Młodzieży Archidiecezji Lubelskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję