Tydzień 32.
17-23 czerwca 1919 r.
Ciągle nierozwiązanym problemem była sprawa przynależności państwowej Śląska Cieszyńskiego, północnego Spiszu i Orawy. Czesi chcieli zająć cały Śląsk Cieszyński, Polacy chcieli plebiscytu na spornych terenach, a mocarstwa chciały dwustronnego porozumienia. Tymczasem w czerwcu 1919 r. Czechosłowacja została zaatakowana od południa przez komunistyczną węgierską Armię Czerwoną i szybko straciła większą część Słowacji. Mieszkańcy polskiej części Spiszu i Orawy domagali się ochrony od państwa polskiego przed bolszewikami.
Na pomoc przyszła Kompania Wysokogórska, zorganizowana w Zakopanem z inicjatywy członków Akademickiego Związku Sportowego. W połowie czerwca jej żołnierze przemaszerowali górskimi trasami aż do Matlar, Kieżmarku, Podolińca i Starej Lubowli, nie napotkawszy nigdzie ani celników, ani żołnierzy czechosłowackich. Jednak na skutek protestów Czechów i nacisków państw koalicji po kilku dniach polskie oddziały musiały się wycofać z zajętych terenów.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
18 czerwca Zachodnioukraińska Republika Ludowa przegrała na arenie międzynarodowej. Rada Ministrów Spraw Zagranicznych Konferencji Pokojowej doszła do wniosku, że jedynie armia polska może uchronić Galicję Wschodnią przed rewolucją bolszewicką. Postulowano, by wyrazić zgodę na przesunięcie wojsk polskich aż po linię rzeki Zbrucz i zgodzić się na udział w tej operacji Armii Hallera. Kilka dni później odpowiednia decyzja została podjęta przez Radę Najwyższą Konferencji.
Tymczasem Ukraińska Armia Halicka zaatakowała Brzeżany – ważny, ufortyfikowany węzeł komunikacyjny z silnym polskim garnizonem, i po ciężkich walkach 21 czerwca zdobyła miasto. Ukraińcy zajęli jeszcze Złoczów, ale ich natarcie traciło już impet. Nie doprowadzono do przerwania polskiej linii frontu, nie udało się zniszczyć załóg wojskowych liczących kilkanaście batalionów w zajętych miastach, zaczęło też brakować amunicji.
Niemieccy politycy i wojskowi nie mogli dojść do porozumienia w sprawie wojny z Polską. Dowódcy ze wschodnich garnizonów opowiadali się za natychmiastowym atakiem. Przedstawiciele Saksonii, Bawarii i Wirtembergii ostrzegali przed ofensywą Francuzów od zachodu, którą groził marszałek Ferdinand Foch, i ryzykiem rozpadu państwa. Kanclerz Niemiec Philipp Scheidemann, nie chcąc się splamić podpisaniem traktatu pokojowego, podał się do dymisji. Ostatecznie, na kilka godzin przed upływem ultimatum, 22 czerwca niemiecki parlament przyjął warunki pokoju.
Oficerowie i żołnierze niemieccy deklarowali jednak wolę walki. Lokalni politycy rozpoczęli przygotowania do formalnego powołania osobnego państwa we wschodnich Niemczech. 22 czerwca, w ramach operacji „Frühlingssonne”, niemieckie samoloty pojawiły się nad Częstochową. Od 23 czerwca trwały starcia w rejonie Bolesławca i pod Wieruszowem w Wielkopolsce.
Gen. Józef Haller, który 22 czerwca razem z częścią swych oddziałów pielgrzymował na Jasną Górę, wołał do żołnierzy: „Nie wiemy, co nam przyniesie jutro, lecz jedno wiemy, że serca żołnierzy naszych to są serca bohaterskie, że każdy nasz żołnierz to bohater. Złożyliście dowody waszego bohaterstwa na wschodzie, a obecnie, o ile zajdzie tego potrzeba, każdy z nas poświęci swe życie w obronie granic Ojczyzny”.