Reklama

Niedziela Kielecka

Działoszyce z wątkiem pasyjnym

Kościół w Działoszycach, poza tym że jest kościołem bliskim sercu działoszynian – jako ich świątynia parafialna, może zainteresować gości czy turystów niezwiązanych z ziemią działoszycką. W okresie Wielkiego Postu przybliżamy wątki związane z męką Pana Jezusa

Niedziela kielecka 12/2019, str. IV

[ TEMATY ]

parafia

Wielki Post

TD

Kaplica Męki Pańskiej. Rzadko spotykana w polskich realiach figura Jezusa przy słupie

Kaplica Męki Pańskiej. Rzadko spotykana w polskich realiach figura Jezusa przy słupie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Budowę kościoła w Działoszycach rozpoczęto w 1220 r. z fundacji biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża – był to kościół murowany, o typowym gotyckim układzie, który w oryginalnej formie utrzymał się do 1413 r. Istnienie parafii jest odnotowane w wykazach świętopietrza z 1326 r.

Credo Apostolorum i kaplice

Obecny kościół zbudowano w XV wieku w stylu gotyckim, przebudowano go w latach 1618 (wówczas m.in. na północnej ścianie kościoła umieszczono zegar słoneczny) oraz w 1637 i w 1663 r., powiększano go w 1864 i 1897 roku. Kościół jest murowany. W wyposażeniu wnętrza dominuje styl barokowy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podczas rozbudowy kościoła w XVII wieku powstały dwie kaplice: pierwsza od strony płn. w 1637 r., konsekrowana przez bp. Szembeka pw. św. Anny, a druga od strony płd. w 1663 r. pw. Najświętszej Maryi Panny Różańcowej, z fundacji Alberta Gogoła. Tam znalazły swoje miejsce maryjne wizerunki.

Działoszycki kościół posiada wiele ciekawych elementów w architekturze wnętrza. Najstarsze jest prezbiterium, którego ścianę północną zdobią stosunkowo rzadkie w polskich świątyniach malowidła przedstawiające Credo Apostolorum, pochodzące prawdopodobnie z przełomu XIV i XV wieku. Te cenne wyobrażenia zostały odkryte podczas renowacji prezbiterium w poł. lat 80. XX wieku. Składają się z dwunastu kwater przedstawiających kolejno: Boga w Trójcy Jedynego; Stworzenie świata; Narodziny Pana Jezusa; Złożenie Jezusa do grobu; Zstąpienie Chrystusa do otchłani; Wniebowstąpienie Jezusa; Sąd Ostateczny; Zesłanie Ducha Świętego; Kościół powszechny i świętych obcowanie; Grzechów odpuszczenie; Ciała zmartwychwstanie; Żywot wieczny.

Z kolei kaplica Matki Bożej Różańcowej, ufundowana w 1663 r. przez Alberta Gogoła ma – co dość nietypowe – dwa ołtarze. W głównym znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, z metalową sukienką (na zasuwie – św. Teresa od Dzieciątka Jezus). W ołtarzu tym bp Kuliński podczas konsekracji (27 V 1891 r.) umieścił relikwie św. Klemensa i św. Iluminaty. W bocznym ołtarzu z kolei znajduje się obraz NMP zwanej Działoszycką, dawniej bardzo czczony. Kaplica maryjna ma niespotykaną, dwupoziomową budowę. Pod kaplicą górną jest dolna. Stosowano wobec niej różne nazwy: kaplica Grobu Jezusa lub Matki Boskiej Bolesnej lub, jak ostatnio – Męki Pańskiej.

Reklama

Kaplica Męki Pańskiej

Ma kształt rotundy, schodzi się do niej po stopniach. Znajdują się w niej cztery figury naturalnej wielkości przedstawiające: Pana Jezusa stojącego przy słupie (takie wyobrażenie samotnego Chrystusa, stojącego przy kolumnie lub prostym słupie, pojawiało się w sztuce od XV wieku. Nie jest jednak często spotykane w naszych polskich realiach), Jezusa niosącego krzyż, Jezusa leżącego w grobie oraz Matkę Bożą. W kaplicy jest także ołtarz z obrazem Jezusa zdjętego z krzyża na kolanach Matki Bolesnej. Okratowane okna przepuszczają niewiele światła, nastrój jest iście pasyjny. Dawniej w Wielki Piątek w tej kaplicy bywała zazwyczaj przygotowywana ciemnica, czasami – Grób Chrystusa z asystą strażaków, a w Wielkanoc – stąd wyruszała procesja.

– W planie mamy generalny remont kaplicy, ale na razie na pewno trzeba ją odświeżyć. I na pewno w tym roku właśnie tutaj będzie ciemnica, jest to także idealne miejsce na przygotowanie Grobu Jezusa. Problematyczne, szczególnie dla starszych, może być zejście z kościoła do niżej położonej kaplicy, musimy to jakoś rozwiązać – deklaruje ks. dr Andrzej Jankoski, proboszcz w Działoszycach od 2017 r.

Pod kaplicą znajduje się krypta, dawniej chowano w niej proboszczów Działoszyc.

– Wspomnienia związane z Wielkim Postem towarzyszą mi w związku z tą kaplicą od dziecka – mówi Kinga Statowska, emerytowana nauczycielka z ponad 30-letnim stażem; pochodzi z rodziny blisko związanej z działoszyckim kościołem, z wykształceniem ekonomicznym łączy pasję historyka i zaangażowanej regionalistki, która zna każdy wątek związany z kościołem, każdy dom w Działoszycach, każdą lokalną ciekawostkę. To tata zwrócił jej uwagę, że do kościoła od strony plebanii, na osi dawnej drogi z Działoszyc do Pińczowa prowadzą 33 stopnie – na pamiątkę wieku Jezusa. To jej dziadek wykonał promienie przy krucyfiksie na tęczy w kościele. – Dach kościoła był w XVIII wieku obniżany, krzyż musiał być wkomponowany w nowy poziom, przy krzyżu była kiedyś Matka Boleściwa i św. Jan – opowiada. Inny motyw pasyjny to oryginalna Droga Krzyżowa z wiedeńskim rodowodem, wzorowana na stacjach z kościoła św. Jana Nepomucena w Wiedniu, z połowy XIX wieku, wykonana wg projektu Josepha Führicha. W Działoszycach zainstalowano ją, gdy proboszczem był ks. Jozefat Borlicki, prof. kieleckiego Seminarium. Piękny materiał bazowy dla kolejnych stacji wykonano w kaflarni Borlickich w Działoszycach. Tego typu kafle były wykorzystywane do wystroju rezydencji szlacheckich czy magnackich, znajdują się m.in. w Oblęgorku czy w Pałacu Deskurów.

Reklama

Warto jeszcze wspomnieć o figurach Jezusa Frasobliwego, które jakby otwierają i zamykają granice Działoszyc. Jedna z nich, barokowa z XVIII w., została ustawiona od strony Niewiatrowic, na tzw. Wzgórzu Źródlanym, przy źródełku z bardzo dobrą wodą, wykorzystywaną od wieków przez polskich i żydowskich mieszkańców, służącą ponoć doskonale do kąpieli niemowląt. Po wojnie na „wodzie spod Pana Jezusa” bazowała wytwórnia lemoniady i wód gazowych. Figurą przez całe lata opiekował się śp. Stanisław Szwaczua, dozorca kościoła, doklejając i reperując zniszczone elementy.

Z kolei od strony Dziekanowic granice miasta zamyka rzeźba ludowa Chrystusa Frasobliwego z przełomu XVIII/IX wieku, kamienna, na czworobocznym, gzymsowanym słupie.

Parafia w Wielkim Poście

Rekolekcje rozpoczynają się przed IV niedzielą Wielkiego Postu, będzie je głosił ks. Michał Czelny z KUL. Drogi Krzyżowe dla dzieci są w środy, dla dorosłych w piątki. Sporo ludzi, jak informuje Ksiądz Proboszcz, korzysta z nabożeństwa Gorzkich Żali. Dekanalna Droga Krzyżowa z Działoszyc do Dzierążni, została w tym roku zaplanowana na trzecią niedzielę Wielkiego Postu.

Reklama

W wielkopostne wydarzenia w sposób oryginalny zostały włączone ruiny dawnej synagogi, będącej świadectwem bogatej społeczności żydowskiej Działoszyc (o której krążyły legendy, i która jest potwierdzona w źródłach). Po zamożnej gminie żydowskiej, której byt skończył się w czasach Holokaustu, pozostała neoklasycystyczna synagoga, z połowy XIX wieku, o oryginalnej architekturze. Niestety, w stanie ruiny (zabezpieczonej). – Spotykamy się przy synagodze w Niedzielę Palmową, tutaj jest początek liturgii i święcenie palm. Także pochód Trzech Króli zaczynaliśmy od synagogi. Wyjaśniam, jak ważna była synagoga w życiu Jezusa – tłumaczy ks. Andrzej Jankoski.

Matka Boża wkrótce wróci

Nad kaplicą Męki Pańskiej usytuowana jest kaplica MB Różańcowej, teraz nieco smutna i pusta, gdyż obraz i ołtarz Różańcowy znajdują się w renowacji. Realizowany jest drugi etap prac, w pracowniach Krakowa i Krzeszowic, z projektowanym zakończeniem na 31 października 2019 r.

Kościół pw. Trójcy Świętej w Działoszycach posiada dwa wizerunki maryjne, które niegdyś otoczone były kultem: to Matka Boża Różańcowa z Dzieciątkiem oraz obraz Najświętszej Maryi Panny Działoszyckiej.

W marcu w działoszyckim kościele kontynuowane są także prace remontowe przy organach oraz przeprowadzana jest inwentaryzacja cmentarza, na którym wśród zabytkowych nagrobków jest m.in. grób księży z połowy XIX wieku.

Dla młodszych i starszych

– Raz w tygodniu jeździmy do poszczególnych miejscowości parafii, spotykamy się z ludźmi w świetlicach, remizach – i zakładamy koła różańcowe, bo jest taka potrzeba – opowiada ksiądz proboszcz. Takie spotkanie odbyło się 3 marca w Chmielowie i Niewiatrowicach, gdzie koła powstały, następnie w Pierocicach. W 2018 r. zainaugurował działalność Młodzieżowy Krąg Biblijny, z inicjatywy samej młodzieży, której kilkunastoosobowa grupa uczestniczy w formacji. Jest spora grupa ministrantów, już w tym roku powiększona o dziesięciu. W tych pracach proboszcza wspiera wikariusz ks. Grzegorz Szlenk. Duszpasterze cenią sobie także współpracę ze Stowarzyszeniem „Nasze miasteczko”, którego celem jest krzewienie kultury miasta, animowanie różnych wydarzeń, troska o dziedzictwo. Działoszycka parafia liczy ok. 2100 osób, w większości ludzi starszych.

2019-03-20 09:26

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wielki Post z błogosławioną wizjonerką

Wielki Post to czas dotykający życia duchowego człowieka – strefy, która ma znaczenie nie mniejsze niż strefa fizyczna i psychiczna, która funkcjonowanie psychofizyczne człowieka stabilizuje i nadaje mu kierunek. Wielki Post jest dla chrześcijanina czasem pewnego wysiłku, wiążącego się z pracą nad sobą, zapanowaniem nad swoimi słabościami, z jakimś wyrzeczeniem itd., a wszystko z uwagi na Jezusa, przeżywającego w tym czasie liturgicznym swój wielki Boży dramat.

CZYTAJ DALEJ

Kielce: w rękach policji wandal, który zniszczył kapliczkę maryjną przy ruchliwej trasie

2024-03-27 14:47

www.diecezja.kielce.pl

Kieleccy policjanci zatrzymali wandala, który we wtorek 26 marca zniszczył niedawno odnowioną kapliczkę Matki Bożej, znajdującą się przy rondzie w Czerwonej Górze, przy trasie Kielce - Kraków w gminie Chęciny. Kapliczka jesienią 2023 r. została odnowiona i pozostawiona na tym miejscu, mimo budowy ronda i remontu drogi.

Jak informuje mł. asp. Małgorzata Perkowska-Kiepas, oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Kielcach, wczoraj wpłynęło zgłoszenie świadka, który zaobserwował sytuację, gdy do figurki tuż obok ronda, podjechał pojazd osobowy. Wysiadł z niego mężczyzna, który przewrócił i zniszczył tę figurkę, po czym oddalił się z miejsca.

CZYTAJ DALEJ

Franciszek podczas Mszy Krzyżma do kapłanów: musimy być wolni od surowości i oskarżeń, od egoizmu i ambicji!

2024-03-28 10:38

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/GIUSEPPE LAMI

Do postrzegania życia i powołania w perspektywie całej przeszłości i przyszłości oraz odkrycia na nowo potrzeby adoracji i bezinteresownej, spokojnej i przedłużonej modlitwy serca - zachęcił Franciszek w Wielki Czwartek podczas Mszy Krzyżma w watykańskiej Bazylice św. Piotra. Papież wskazał na potrzebę skruchy, która jest nie tyle owocem naszej sprawności, lecz łaską i jako taka musi być wyproszona na modlitwie.

HOMILIA OJCA ŚWIĘTEGO FRANCISZKA

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję