Reklama

Niedziela Kielecka

Rok Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Z dala się nijaczeje

Niedziela kielecka 11/2019, str. III

[ TEMATY ]

Gustaw Herling‑Grudziński

TD

Balkon w tej kamienicy to dawne mieszkanie G. Herlinga-Grudzińskiego

Balkon w tej kamienicy to dawne mieszkanie G. Herlinga-Grudzińskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W maju obchodziłby setne urodziny. Związany z Kielcami i Kielecczyzną – ma obecnie swój rok. Decyzją Sejmu rok 2019 jest czasem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.

Prozaik, eseista, publicysta, diarysta, krytyk literacki, redaktor, tłumacz, żołnierz, więzień łagrów, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury na emigracji, urodził się 20 maja 1919 r. w Kielcach – zmarł 4 lipca 2000 r. w Neapolu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

„Dobrze wróżył widok z szosy przy wjeździe do Kielc: Klasztor Bernardynów na Karczówce, na tej Karczówce, w której Żeromski widział «spiczastą Radostową, ciemnoniebieską Łysicę i ponury Kamień» (...). W Domu Środowisk Twórczych im. Tomasza Zielińskiego spotkałem się z gronem czytelników, wprowadzony inteligentnie przez Irenę Furnal. W pytaniach i odpowiedziach mowa była głównie o żywej w pamięci o «małej ojczyźnie», bez której (jak kiedyś napisałem),«nijaczeje się z dala od dużej’ (…). Ocaleje duch Żeromskiego, będzie zawsze unosił się nad tym miastem pisarz serca nienasyconego i ustawicznego rachunku sumienia»” – tak o swojej podróży do Kielc w 1991 r. pisał w „Dzienniku pisanym nocą 1989 – 1992” jeden z największych polskich pisarzy XX wieku.

Reklama

A z dala od ojczyzny, tej małej i dużej, wmontowany pełną parą w bieg historii, przebywał aż do czasu transformacji ustrojowej, gdy wreszcie „Inny świat” był dostępny nie tylko w drugim obiegu, a jego autor mógł przyjechać do Warszawy, Krakowa, Lublina Poznania. I Kielc. I Suchedniowa, gdzie po młynie rodziców nie ma już śladu.

Gustaw Herling-Grudziński swoje lata młodzieńcze przeżył w Suchedniowie, a szkolne w Kielcach. Absolwent gimnazjum im. S. Żeromskiego (wcześniej gimnazjum im. M. Reja, obecnie I LO im. S. Żeromskiego) w Kielcach, debiutował reportażem pt. „Świętokrzyżczyzna”. Jeden z inicjatorów nowoczesnej literatury faktu, mistrz krótkich form narracyjnych, zajmował ważne miejsce wśród najwybitniejszych diarystów II poł. XX w., niezwykle wnikliwie penetrując w swych utworach mroczne sfery ludzkiej egzystencji. Dorobek autora wypełniają: proza, eseje, krytyka literacka oraz oryginalne formy mieszane. Jego najważniejsze dzieła to: siedmioczęściowy „Dziennik pisany nocą” i „Inny świat” – biograficzna powieść pisarza, zesłanego wyrokiem NKWD w 1940 r. do obozu pracy w Jercewie, książki, która obok nieprzeciętnych walorów literackich jest przede wszystkim dokumentalną relacją ofiary, kronikarza i badacza instytucji i mechanizmów sowieckiego „innego świata” zbudowanego na utopijnej, zbrodniczej ideologii totalitarnej. Zwolniony stamtąd w styczniu 1942 r. po desperackiej głodówce protestacyjnej, po miesiącach tułaczki dotarł do armii Andresa, stacjonującej wówczas w Kazachstanie.

Reklama

Za udział w bitwie pod Monte Cassino odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Skazany na emigrację przez powojenne władze, był przez lata wnikliwym obserwatorem i krytykiem dyktatury komunistycznej. Pracował w rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa, współtworzył i współredagował z Jerzym Giedroyciem miesięcznik „Kultura”.

Wśród licznych wyróżnień przyznanych pisarzowi wymienić trzeba nagrodę Fundacji im. Kościelskich (1967), doktorat honoris causa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu (1991), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000) oraz Order Orła Białego (1998). 9 maja 1991 r. pisarz został honorowym obywatelem Kielc.

Jednym z pierwszych wydarzeń Roku Herlinga-Grudzińskiego było spotkanie z Janem Nowickim – aktorem teatralnym i filmowym w OEM „Świętokrzyski Sztetl”17 lutego br. Aktor w przejmującej interpretacji przedstawił fragmenty obozowej powieści autobiograficznej „Inny świat”. W Kielcach i na Kielecczyźnie przewidziano w tym roku wystawy, zajęcia edukacyjne, spotkanie z absolwentami I Liceum Ogólnokształcącego w Kielcach, wycieczki śladem pisarza, konkursy poświęcone życiu i twórczości, dyskusje młodych, wykłady. Będą specjalne wydarzenia w ramach Tygodnia Kultury Języka, planuje się wizytę córki pisarza – Marty Herling. Do organizacji Roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego włączyło się Stowarzyszenie Absolwentów Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, którego Herling-Grudziński był uczniem. Na Targach Książki, w 2000 roku, na dwa miesiące przed śmiercią, przedstawiciele Stowarzyszenia Absolwentów spotkali się z pisarzem i stał się oficjalnie pierwszym honorowym członkiem w historii Stowarzyszenia.

„Herlingowskie” wydarzenia będą kierowane do osób w każdym wieku. Być może pozwolą odkryć nowe wiadomości o życiu i twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który niezbyt chętnie o sprawach prywatnych mówił i pisał, więc do odkrycia pozostaje jeszcze wiele, np. tajemniczy wątek miejsca urodzenia (niektóre hipotezy wskazują na Skrzelczyce k. Pierzchnicy, gdzie w roku urodzenia pisarza mieszkali jego rodzice). Twórczość Herlinga-Grudzińskiego była dotychczas odczytywana zasadniczo w aspekcie historycznym, ale przecież jest jeszcze inny Gustaw Herling-Grudziński – autor metafizycznych opowiadań, literackich alegorii, esejów o sztuce, o prowincjach włoskich, wreszcie o literaturze rosyjskiej, są jego doskonałe polemiki literackie. Wreszcie, jakże wciąż aktualne, komentarze do trudnych stosunków polsko-izraelskich postrzeganych np. w interpretacji pisarza – przez pryzmat Żydów amerykańskich, czy jego, zaskakująco dzisiaj trafne, uwagi na temat Okrągłego Stołu.

Wykorzystajmy ten rok na odkrywanie bogactwa twórczości pisarza.

2019-03-13 10:57

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką

Do wersji od lat istniejącej w naszej przestrzeni internetowej niezbędnika katolika, która każdego miesiąca inspiruje do modlitwy miliony katolików, dołączamy wersję papierową. Każdego miesiąca będziemy przygotowywać niewielki i poręczny modlitewnik, który dotrze do Państwa rąk razem z naszym tygodnikiem w ostatnią niedzielę każdego miesiąca.

CZYTAJ DALEJ

Odnalezione relikwie?

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 12/2021, str. IV

[ TEMATY ]

relikwie

relikwiarz

Brunon z Kwerfurtu

Ks. Adrian Put

Srebrny relikwiarz św. Bonifacego Brunona z Kwerfurtu

Srebrny relikwiarz św. Bonifacego Brunona z Kwerfurtu

W większości publikacji na temat św. Brunona, towarzysza św. Benedykta i św. Jana w misji do Polski Chrobrego, można znaleźć informację, że jego relikwie zaginęły. Ich brak był m.in. jednym z powodów nieobecności brunonowego kultu w naszej ojczyźnie w wiekach średnich. Okazuje się jednak, że jego relikwie są. Być może nawet nie zaginęły?

Święty Brunon z Kwerfurtu jest autorem niezwykle ważnych dla polskiej historii i kultury dzieł: Żywot Świętego Wojciecha, List do cesarza Henryka II i Żywot Pięciu Braci Męczenników. Kim jest i jak to było z jego relikwiami?
CZYTAJ DALEJ

Bp Długosz: miłosierdzie nie oznacza, że mamy otwierać drzwi przed wszystkimi nielegalnymi emigrantami

2025-07-12 14:50

[ TEMATY ]

bp Antoni Długosz

Ruch Obrony Granic

yt.com/zrzut ekranu

Bp Antoni Długosz podczas Apelu Jasnogórskiego 11 lipca 2025 r.

Bp Antoni Długosz podczas Apelu Jasnogórskiego 11 lipca 2025 r.

„Matko Boża, Ty wiesz, że Polacy zdali egzamin, kiedy trzeba było otworzyć drzwi dla milionów uciekających Ukraińców. A w imię miłości bliźniego potrafili zapłacić najwyższą cenę za pomoc Żydom” – powiedział biskup Antoni Długosz podczas Apelu Jasnogórskiego 11 lipca 2025.

"Kochana Matko, jak co wieczór przechodzimy do Ciebie, by powiedzieć Ci nasze małe prywatne troski, ale też i ukazać wielkie narodowe problemy. Przychodzimy, by prosić Ciebie o wstawiennictwo za nami u Twojego Syna. Dziś chcemy modlić się za obrońców naszych granic tych w mundurach strażników granicznych, żołnierzy, policjantów, celników, Wojska Obrony Terytorialnej, ale również wolontariuszy z Ruchu Obrony Granic tych, którzy bezinteresownie organizują patrole" – mówił.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję