Reklama

Książki

Rewelacyjna książka o polskich Ormianach

Ormianie zapisali piękną kartę w historii Polski. W gościnnych granicach Rzeczypospolitej znaleźli schronienie i odpłacili się swojej nowej ojczyźnie pracowitością oraz lojalnością, zachowując swoje bogate tradycje i obrządek kościelny

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

O nieistniejącym świecie polskich Ormian pięknie i fascynująco opowiada Monika Agopsowicz w swojej książce pt. „Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska”, opublikowanej przez wydawnictwo LTW. W listopadzie ub.r. dzieło współpracowniczki Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich zwyciężyło w konkursie na „Książkę Historyczną Roku” o nagrodę im. Oskara Haleckiego. „Kresowe Pokucie” otrzymało główny laur w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Konkurs od siedmiu lat organizują: Polskie Radio, TVP oraz IPN.

Ramię w ramię z Polakami

Pokucie to kraina historyczna obejmująca południową część Rusi Czerwonej, przyłączona do Polski przez Kazimierza Wielkiego, potem będąca terenem spornym między Królestwem Polskim a Mołdawią, następnie pod zaborem austriackim, a wreszcie w międzywojniu – ponownie w granicach Polski. Na kresowym Pokuciu, wśród wielu różnych nacji, Ormianie wyróżniali się aktywnością, przedsiębiorczością i patriotyzmem. A jaki to był patriotyzm, niech zaświadczy przywoływana wielokrotnie przez Monikę Agopsowicz wielka postać ormiańskiego arcybiskupa lwowskiego Józefa Teodorowicza, okrzykniętego nawet polskim nacjonalistą, który w październiku 1917 r. wołał w sejmie austriackim: „Czem jest zagadnienie Armenii dla Wschodu, tem sprawa Polska dla Europy chrześcijańskiej. (...) Dla Europy chrześcijańskiej idea sprawiedliwości w życiu ludów uzmysławia się w problemie odbudowania Polski”. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Ormianie, w tym kuzyni autorki – Agopsowiczowie, stanęli ramię w ramię z Polakami w walce o obronę Lwowa. Złotousty abp Teodorowicz, wielki przyjaciel abp. Adama Stefana Sapiehy, już jako poseł polski, grzmiał w katedrze św. Jana w Warszawie 9 lutego 1919 r. w kazaniu na rozpoczęcie Sejmu Ustawodawczego: „(...) usłyszcie, rajce sejmowi, usłyszcie nie uszyma jeno, ale sercem, głos krwi i wołanie z Kresów. Usłyszcie głos męczeńskiego Lwowa, poważny, ponury, bo w nim gra echo krwawej żałoby; wzniosły, bo przepojony bohaterstwem poświęcenia; silny, bo miasto, które nie zna innej muzyki nad dzikie skomlenie granatów, o głodzie i chłodzie trzyma się męstwem nadludzkiem”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Dziś już mało kto pamięta, że abp Józef Teodorowicz był w dwudziestoleciu międzywojennym jedyną osobą, obok marszałka Józefa Piłsudskiego, po której śmierci ogłoszono w Polsce żałobę narodową.

Aż żal, że trzeba iść naprzód

Dawne Pokucie, zdławione z dwóch stron przez dwa antyludzkie reżimy: sowiecki i hitlerowski, zniknęło ze swoją bogatą wielokulturowością. Dobrze się stało, że w swoim napisanym piękną polszczyzną reportażu historycznym Monika Agopsowicz przypomina tamten świat, opisując swoich przodków, z ich zaletami i wadami, a także inne znamienite rody ormiańskie, najpierw wiodące życie niemal idylliczne w żyznej, przyjaznej wszystkim przybyszom krainie, a potem – uwikłane w dramatyczne losy tego zakątka Europy. Ormianie ginęli zresztą nie tylko z rąk Niemców i Rosjan. Oni mieli także swój Wołyń, zgotowany przez bandy UPA, a symbolem pozostanie rzeź w Kutach, stolicy regionu, od której wziął on swoją nazwę.

Książka zaczyna się w 1880 r. w Kołomyi, dwie następne odsłony to lata 1914 i 1928 w nieodległych od Kołomyi majątkach polskich Ormian, i czwarta, ostatnia, to rok 1937 – koronacja obrazu Matki Boskiej z ormiańskiego kościoła w Stanisławowie oraz okres wojny.

„Te daty i wydarzenia są pretekstem do pokazania polskich Ormian, gęsto zamieszkujących Pokucie – po trochu ich życia, przywiązania do tradycji i nieuchronnego tracenia ziem, które do nich należały od XVIII czy XIX wieku. Starałam się jak najwierniej przedstawiać fakty, korzystałam więc ze źródeł: relacji świadków, wspomnień (w tym niepublikowanych), lokalnej prasy i wielu innych” – powiedziała „Niedzieli” Monika Agopsowicz.

Reklama

Do książki dołączone są dwa dodatki: pierwszy to płyta DVD z 21 filmami-etiudami (ilustrowanymi dodatkowo fotografiami), w których wypowiadają się świadkowie historii, i drugi – drzewo genealogiczne pięciu pokoleń Agopsowiczów, ułatwiające rozeznanie się w powiązaniach niektórych bohaterów zdarzeń.

W przedmowie do książki Andrzej A. Zięba napisał: „Rzeczpospolita ormiańska na Pokuciu przeminęła na zawsze. Ożywiona przez Monikę Agopsowicz, trwa zaledwie tyle, ile nasza lektura tej książki. Napisanej tak wspaniale, że gdy doczytujemy ostatnią kartę, chce się powiedzieć – «aż żal, że trzeba iść naprzód, że odpocząć nie można»”.

Pod tym słowami podpisuję się bez wahania.

2015-02-03 15:46

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wojtyła i „Humanae vitae”

[ TEMATY ]

książka

Zdzisław Sowiński

Czy encyklika bł. Pawła VI „Humanae vitae” o zasadach moralnych w sferze przekazywaniu życia zawiera rozstrzygnięcia, które nie podlegają dyskusji? Czy możliwa jest jej nowa interpretacja w świetle adhortacji „Amoris laetitia” papieża Franciszka? Zabierający głos podczas spotkania, które odbyło się w siedzibie Instytutu Teologicznego Jana Pawła II dla Nauk nad Małżeństwem i Rodziną, wyrazili swoje stanowcze przekonanie, że zawarta w dokumencie papieskim doktryna nie podlega żadnym modyfikacjom. Okazją do podjęcia tej problematyki była przypadająca w tym roku 50. rocznica ogłoszenia encykliki (25 VII 1968) oraz opublikowana niedawno monografia ks. dr Pawła Gałuszki: „Karol Wojtyła i Humanae vitae. Wkład arcybiskupa krakowskiego i grupy polskich teologów w encyklikę Pawła VI” (w języku włoskim).

Encyklika w obronie ludzkiej godności

CZYTAJ DALEJ

Roxie Węgiel: Wiara w Boga wyznacza mi kierunek życia

2024-03-26 09:42

[ TEMATY ]

koncert pasyjny

Mat.prasowy/Pasja

Roxie Węgiel

Roxie Węgiel

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Ilustracją dla występujących artystów będą fragmenty Misterium Męki Pańskiej odegrane w przepięknej scenerii Dróżek Kalwaryjskich przez braci z klasztoru Ojców Bernardynów i wiernych, którzy zwyczajowo biorą udział w tych corocznych celebracjach na Dróżkach Kalwarii Zebrzydowskiej. Misterium opisuje pojmanie, osądzenie, drogę krzyżową i ukrzyżowanie Jezusa i jest co roku odgrywane w Wielkim Tygodniu w Kalwarii Zebrzydowskiej, a jego tradycja sięga początków XVII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Msza Święta Krzyżma w Przemyślu

2024-03-28 16:37

Stanisław Gęsiorski

Błogosławieństwo oleju Krzyżma

Błogosławieństwo oleju Krzyżma

W Wielki Czwartek, 28 marca 2024 r., tradycyjnie przed południem w Bazylice Archikatedralnej sprawowana była Msza Święta Krzyżma, której przewodniczył abp Adam Szal, metropolita przemyski. Podczas Eucharystii zostały poświęcone oleje służące do sprawowania świętych namaszczeń: krzyżmo i olej chorych, a księża wobec swojego biskupa diecezjalnego odnowili przyrzeczenia kapłańskie.

Wraz z Arcybiskupem Przemyskim Eucharystię koncelebrował arcybiskup senior Józef Michalik, biskupi pomocniczy: Stanisław Jamrozek i Krzysztof Chudzio oraz licznie zgromadzeni prezbiterzy z całej archidiecezji przemyskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję