Kard. Dziwisz: O dziedzictwie Jana Pawła II nie wolno nam zapomnieć

Były metropolita krakowski pytany o skuteczność modlitwy za pośrednictwem Jana Pawła II jako świętego, wyjaśnia, że otrzymuje „wiele świadectw o uzdrowieniach, między innymi z nowotworów, a wiele małżeństw bezdzietnych dzięki wstawiennictwu św. Jana Pawła II otrzymuje dar potomstwa”.

Dawid Gospodarek, Marcin Przeciszewski, KAI: Mija 10 lat od kanonizacji Jana Pawła II. Wyniesienie na ołtarze przez Kościół jest potwierdzeniem świętości danego człowieka przez najwyższy Kościelny autorytet w osobie Ojca Świętego. W jaki sposób tę świętość Karola Wojtyły można było zauważyć już za jego życia. Ksiądz Kardynał towarzyszył mu codziennie przez kilkadziesiąt lat. Czy widział oznaki świętości? Jakie?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kard. Stanisław Dziwisz: Trudno odpowiedzieć na tak postawione pytanie, bo całe jego życie było przeniknięte Bożą obecnością. To był człowiek, o którym z całą pewnością można powiedzieć, że był głęboko zjednoczony z Chrystusem. Mówiła o tym jego codzienność, praca, posługa pasterska, spotkania z ludźmi, lektury, to w jaki sposób spędzał wolne chwile i cieszył się życiem, ale może szczególnie momenty trudu, zmęczenia, krzyża, który dźwigał dzień po dniu.

Reklama

Myślę, że każdy może znaleźć w tym bogactwie taki odblask świętości, który może go inspirować i pociągać do naśladowania. Ludzie w podeszłym wieku i chorzy zwrócą uwagę na jego pokorny, cierpliwy sposób znoszenia niedogodności wieku i bólu, który przysparzały mu choroby. Intelektualiści wskażą na uczciwość w poszukiwaniu i głoszeniu prawdy. Dla pasterzy będzie wzorem ofiarnej służby dla innych, dla ludzi pracy szacunku dla ludzkiego trudu, dla młodych - ideałem życia pięknego i sensownego.

Do mnie najbardziej przemawiała jego modlitwa. Był człowiekiem wielkiej modlitwy i kontemplacji. Odmawianie Brewiarza w całości było dla niego uświęceniem dnia. Codziennie medytacja i adoracja, w każdy czwartek Godzina Święta, w piątki Droga Krzyżowa. Kult świętych, zwłaszcza patronów Polski, nabożeństwo do Bożego Miłosierdzia. Nie zapominał modlić się w intencjach, o które go ludzie prosili.

Jak rozwija się kult Jana Pawła II, w jakich miejscach kuli ziemskiej jest on najsilniejszy? Czy to jest Polska? Skąd jest największe zapotrzebowanie na jego relikwie?

- Zainteresowanie życiem i osobą Jana Pawła II nie tylko jest wciąż żywe, ale wciąż dynamicznie się rozwija w różnych częściach świata. Dla zgłębienia jego bogatego i ponadczasowego dziedzictwa powstają liczne instytuty naukowe. Imię Jana Pawła II nadaje się szkołom, szpitalom, hospicjom, muzeom. Budowane są kościoły pod wezwaniem św. Jana Pawła II. Można również zaobserwować powrót do jego twórczości literackiej i teatralnej.

Reklama

Nie ustaje pielgrzymowanie do Sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie ludzi z całego świata, ale także - co szczególnie cieszy - krakowian, którzy regularnie odwiedzają to miejsce, tutaj modlą się całymi rodzinami i uczestniczą w życiu duszpasterskim, o bogactwie którego świadczą różnorodne grupy - dla dzieci i młodzieży, dla wolontariuszy, dla chorych i niepełnosprawnych, dla wspólnot neokatechumenalnych i Domowego Kościoła, i wielu innych. To pokazuje, że Jan Paweł II wciąż oddziałuje na przeróżne środowiska i jest ważnym punktem odniesienia dla wielu ludzi. O relikwie św. Jana Pawła II prosi wiele kościołów z różnych krajów. Ludzie chcą mieć świętego papieża blisko siebie, potrzebują jego pośrednictwa przed Bogiem. Obecność relikwii Jana Pawła II przypomina im o jego świętym życiu i inspiruje do podążania własną ścieżką świętości.

Ksiądz Kardynał wybudował chyba największe i najbardziej znaczące sanktuarium Jana Pawła II na świecie. Jak prezentuje się tam ruch pielgrzymkowy?

- Sam nie wybudowałem tego sanktuarium. Jest ono wyrazem czci ludzi kochających papieża, Kościoła w Krakowie, w którym święty Jan Paweł II narodził się, odkrywał swoje powołanie i dojrzewał do pełnienia posługi pasterza najpierw w Kościele lokalnym, a potem powszechnym. Myślę też, że to sanktuarium jest odpowiedzią miłości na miłość, jaką papież okazywał swoim rodakom i ojczystej ziemi. Dziś jest to miejsce tętniące życiem.

Otrzymujemy wiele świadectw o uzdrowieniach, między innymi z nowotworów. Wiele małżeństw bezdzietnych dzięki wstawiennictwu św. Jana Pawła II otrzymuje dar potomstwa. Trudno wyliczać łaski, które ludzie otrzymują za jego przyczyną. Jest ich wiele. Przekonanie o skuteczności jego wstawiennictwa umacnia się dzięki tym licznym świadectwom. Ale nieustanny strumień ludzkiej modlitwy i pielgrzymowania widzimy nie tylko w Krakowie.

Reklama

Już od 19 lat trwa wielkie pielgrzymowanie do jego relikwii w bazylice św. Piotra w Watykanie. Ta ogromna codzienna procesja z Placu św. Piotra aż do ołtarza Jana Pawła II właściwie wpisała się na stałe w krajobraz Watykanu, stała się jego nieodłączną częścią. To wszystko świadczy o tym, jak intensywne jest doświadczenie obecności świętego papieża w życiu Kościoła i zwykłych ludzi.

Jak czas od śmierci Jana Pawła II Ksiądz Kardynał ocenia pod kątem promowania nauczania i dziedzictwa papieża z Polski? Czy dostatecznie je wykorzystaliśmy?

- To zadanie jest ciągle przed nami. Dokonała się już wielka praca nad zgłębieniem tego dziedzictwa, które jest wciąż inspirujące dla Kościoła i naszej Ojczyzny, jednak to bogactwo nadal pozostaje wyzwaniem. Warto je podejmować, bo w nauczaniu Jana Pawła II odnajdziemy wiele ważnych, uniwersalnych wskazań i drogowskazów. Brzmiały one dla nas jasno i czytelnie, gdy Ojciec Święty był wśród nas, zwłaszcza podczas jego pielgrzymek apostolskich. One wciąż przemawiają przez zapisane słowa, utrwalone przemówienia i homilie, książki, również te poetyckie. O tym dziedzictwie nie wolno nam zapomnieć, bo byłoby to wielką szkodą dla Kościoła i społeczeństwa, borykającego się przecież z wieloma skomplikowanymi wyzwaniami. Wiele przenikliwych i jasnych odpowiedzi na trudne pytania możemy odnaleźć w nauczaniu Jana Pawła II. Trzeba tylko po nie sięgać.

Dużą przeszkodą w dyskusji o nauczaniu Jana Pawła II i jego postaci, też w promowaniu jego dziedzictwa, są oskarżenia o niewystarczające wspieranie osób zranionych przez duchownych przemocą seksualną. Tymczasem, to właśnie Jan Paweł II był pierwszym papieżem w historii, który wytoczył zdecydowaną walkę temu rodzajowi deprawacji. Proszę nieco przybliżyć ten temat?

Reklama

- Nie da się tego zrobić w kilku zdaniach, potrzebna by była osobna rozmowa, bo rola Jana Pawła II w tej dziedzinie, choć w wielu środowiskach kwestionowana lub co najmniej niedoceniana, jest ogromna, wręcz pionierska. Nie byłoby dzisiejszej troski Kościoła o osoby skrzywdzone i naprawę wyrządzonego im zła, gdyby nie prawość sumienia Jana Pawła II, odwaga zmierzenia się z tym bolesnym problemem, jego decyzje i dokumenty. Papież Benedykt XVI kontynuował dzieło zapoczątkowane przez swojego poprzednika, jego drogą idzie teraz papież Franciszek, ale powtarzam - rozpoczął ją Jan Paweł II. To bolesne i bulwersujące, że próbuje się jego wkład wymazać z pamięci społecznej.

Wielką rolę w ukazywaniu prawdy na ten temat mają do odegrania media katolickie, ale także specjaliści, którzy operują nie emocjami, ale faktami. A one jednoznacznie wskazują na to, że Jan Paweł II nie był obojętny i zdecydowanie reagował na zło popełniane przez duchownych wobec dzieci.

Po śmierci papieża mówiło się o Pokoleniu JPII. Czy ono istnieje? Jak można opisać to pokolenie, kto do niego należy?

- Trudno mówić o pokoleniu Jana Pawła II, bo ono nie ma metryki. Są tacy, którzy twierdzą, że ono nie istnieje. Nie mają racji. Wiem to z całą pewnością, gdy patrzę na ludzi w różnym wieku, którzy inspirują się świętym papieżem. Należą do niego zarówno ci, którzy pamiętają czasy jego pontyfikatu, ukształtowani epokowymi wydarzeniami tamtych lat, jak i ci, którym przekazywane są świadectwa o jego świętym życiu - tak wiarygodne i przemawiające, że sami postanawiają je zgłębiać.

O tym, że pokolenie Jana Pawła II żyje i ma się dobrze, świadczą też Światowe Dni Młodzieży, które za każdym razem zdumiewają świat mówiący o tym, że młodzi odchodzą od Kościoła, że sprawy wiary ich nie interesują. To nieprawda. Widzieliśmy zresztą w Krakowie w 2016 roku żywą wspólnotę młodych ludzi zachwyconych Chrystusem, pragnących żyć z Nim w przyjaźni i zainspirowanych świętym życiem papieża Polaka. To jest pokolenie Jana Pawła II.

Dziękujemy za rozmowę.

Publikujemy pełną treść homilii kard. Stanisława Dziwisza: Czcigodny Księże Prymasie Józefie, Bracia Biskupi i Kapłani, przedstawiciele Władz, organizacji i instytucji, mieszkańcy Gniezna, pielgrzymi, Bracia i Siostry! Tydzień temu Ojciec Święty Franciszek, na mocy przysługującej mu władzy apostolskiej, ogłaszał świętym syna polskiej ziemi, Jana Pawła II. Gaude Mater Polonia! „Raduj się Polsko, Ojczyzno, szlachetnym synem wsławiona. Króla wieczności wychwalaj za Jego dzieła wspaniałe”. Te słowa z hymnu na uroczystość św. Stanisława, biskupa krakowskiego i męczennika, możemy dziś odnieść do Świętego, który dziewięć wieków później również służył ludowi Bożemu w królewskim Krakowie, ale potem został wezwany do jeszcze większej służby i odpowiedzialności jako Biskup Rzymu i pasterz Kościoła powszechnego. Dziś Kościół w Polsce dziękuje w Gnieźnie Bogu, Królowi wszechświata i wieczności, za Jego wspaniałe „dzieło”, jakim był i jest święty Jan Paweł II. Możemy powiedzieć, że na naszych oczach i na oczach całego świata ten gigant wiary, nadziei i miłości dorastał do życia w Bogu na wieki i do podjęcia nowej służby orędowania za nami u tronu Najwyższego. Karol Wojtyła już od młodości żył Ewangelią. Nie był pierwszym w podjęciu takiego wyzwania i miał się na kim wzorować. Na przestrzeni tysiąca lat Kościół w Polsce doczekał się licznego grona szczególnych świadków Jezusa Chrystusa i Jego Dobrej Nowiny. W tym gronie jaśnieje postać św. Wojciecha, biskupa i męczennika. Jego męczeńska krew użyźniła polską ziemię u zarania wiary chrześcijańskiej w naszym narodzie. Z tej gleby w kolejnych wiekach wyrastali nowi świadkowie ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Pana, a ostatnim z nich, najbliższym nam, ale także milionom chrześcijan na całym świecie, jest święty Papież Jan Paweł II. Świadectwo jego życia, jego wiary i jego służby przemówiło do współczesnego świata. Doświadczyliśmy tego po raz kolejny w tych dniach. Również św. Wojciech, choć w innym wymiarze, był postacią uniwersalną. Syn pobratymczego narodu czeskiego, biskup Pragi, zmuszony był dwa razy opuszczać swoją diecezję. Dotarł do Rzymu, który dzięki męczeńskiej śmierci Apostołów Piotra i Pawła stał się stolicą chrześcijaństwa. Czy przypuszczał wtedy ten biskup wygnaniec, że wkrótce spotka go podobny los? Przywdział habit zakonny, zafascynowany regułą św. Benedykta, a potem podjął wyprawę misyjną na Północ, by głosić Ewangelię Węgrom, Polakom i Prusom. I właśnie w pogańskich Prusach padł przeszyty strzałami, które położyły kres jego młodemu życiu. Miał wtedy zaledwie czterdzieści jeden lat. Ale zaczął przemawiać po śmierci, i to w sposób nadzwyczajny. Jego trudne życie jako pasterza, a przede wszystkim jego śmierć zaczęła przemawiać do umysłów i serc narodów europejskich na przełomie pierwszego i drugiego tysiąclecia wiary chrześcijańskiej. Już dwa lata po śmierci został kanonizowany przez papieża Sylwestra II, a jego relikwie spoczęły w Gnieźnie. To był początek nowej misji męczennika Wojciecha, trwającej już ponad tysiąc lat. To był także początek umacniania się wspólnoty Kościoła na naszych polskich ziemiach, po przyjęciu chrztu w 966 roku. To był również nowy początek miasta Gniezna. Kluczem do zrozumienia życia i śmierci św. Wojciecha, ale także św. Jana Pawła II, jest odczytana dziś Ewangelia o ziarnie i o obumieraniu. Stanowi ona zapis słów wypowiedzianych przez Jezusa w Jerozolimie, kilka dni przed Jego męką i ukrzyżowaniem: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli ziarno pszenicy, wpadłszy w ziemię, nie obumrze, zostanie tylko samo, ale jeżeli obumrze, przynosi plon obfity” (J 12, 24). Obumierającym i najważniejszym ziarnem był przede wszystkim sam Mistrz z Nazaretu. W dzisiejszej Ewangelii Jezus uczy nas sztuki prawdziwego życia. Wypowiada paradoksalne słowa, które przestają być paradoksalne, jeśli kierujemy się ewangeliczną logiką, a jest to logika miłości i daru. „Ten, kto kocha swoje życie, traci je, a kto nienawidzi swego życia na tym świecie, zachowa je na życie wieczne” (J 12, 25). Zamykanie się w sobie, egoistyczne koncentrowanie się na sobie zniekształca obraz człowieka, stworzonego przecież na podobieństwo Boże, a więc stworzonego do miłości, do uczynienia ze swego życia daru. Tracąc życie, spalając się w służbie Bogu i bliźnim, zdobywamy prawdziwe i wieczne życie. Tę prawdę zrozumiał biskup Wojciech, który zapłacił wysoką cenę za swą pasterską służbę w Pradze, a potem nie wahał się, by ruszyć niczym Abraham w nieznane i głosić Ewangelię Chrystusa tym, do których jeszcze nie dotarła Dobra Nowina o zbawieniu człowieka. Prawdę o ziarnie rzuconym w ziemię rozumiał też Karol Wojtyła. Oddał Bogu do dyspozycji swoje młode życie, podejmując służbę kapłańską, a następnie pasterską jako biskup krakowski, i wreszcie jako Biskup Rzymu i pasterz Kościoła powszechnego. Jan Paweł II nie żył dla siebie. Na tym polegała jego wielkość. On codziennie umierał dla siebie, bo żył dla Jezusa i dla Jego sprawy. Służba Kościołowi i światu pochłaniała całą jego uwagę, cały jego czas. Te służbę opłacił również cierpieniem. Towarzyszyliśmy mu w tym cierpieniu. Przelał krew na Placu św. Piotra, ale Bóg go zachował jeszcze na długie lata, by spalał się w papieskiej posłudze. Przyjął jego całopalną ofiarę 2 kwietnia 2005 r. Pytanie o plon życia i służby św. Jana Pawła II wydaje się pytaniem retorycznym. Nie sposób opisać tego plonu. Mamy w pamięci cały jego dwudziestosiedmioletni pontyfikat, jego nauczanie, jego podróże apostolskie „aż po krańce ziemi”, jego świadectwo świętości. Kościół i świat uznał plon życia i służby Jana Pawła II w dniu jego pogrzebu, następnie w dniu jego beatyfikacji i wreszcie tydzień temu, gdy został ogłoszony świętym. Wymowne o nim świadectwo złożył dziesięć dni temu Ojciec Święty Franciszek, gdy w swym przesłaniu, dziękując Narodowi polskiemu i Kościołowi w Polsce za dar Jana Pawła II, powiedział: „Jan Paweł II nadal inspiruje Kościół. Inspirują nas jego słowa, pisma, gesty, jego styl służby. Inspiruje nas jego cierpienie znoszone z heroiczną nadzieją. Inspiruje nas jego zawierzenie bez reszty Chrystusowi, Odkupicielowi człowieka i Matce Bożej”. Nie sposób wymienić nawet w największym skrócie dokonań św. Jana Pawła II, jego głębokich intuicji, jego dalekosiężnych wizji. Dzisiaj, ponieważ z całą Polską dziękujemy w Gnieźnie za jego kanonizację, zwróćmy tylko uwagę na słowa wypowiedziane przez świętego Papieża w tym miejscu w 1997 roku. Nawiązując do runięcia Muru dzielącego Europę przez kilka dziesięcioleci i dziękując wszechmogącemu Bogu za dar wolności, jaki otrzymały narody Europy, Jan Paweł II zauważył przenikliwie, że „po upadku jednego muru, tego widzialnego, jeszcze bardziej odsłonił się inny mur, niewidzialny, który nadal dzieli nasz kontynent – mur, który przebiega przez ludzkie serca. Jest on zbudowany z lęku i agresji, z braku zrozumienia dla ludzi o innym pochodzeniu, kolorze skóry, przekonaniach religijnych, z egoizmu politycznego i gospodarczego oraz z osłabienia wrażliwości na wartość życia ludzkiego i godność każdego człowieka. „Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha. Ten najgłębszy fundament jedności przyniosło Europie i przez wieki go umacniało chrześcijaństwo, ze swoją Ewangelią, ze swoim rozumieniem człowieka i wkładem w rozwój dziejów ludów i narodów. Nie jest to zawłaszczanie historii. […] Zrąb tożsamości Europy jest zbudowany na chrześcijaństwie. A obecny brak jej duchowej jedności wynika głównie z kryzysu tej chrześcijańskiej samoświadomości” (homilia, 3 VI 1997, n. 4). Odczytujemy te słowa po siedemnastu latach od ich wygłoszenia. Nie straciły one nic ze swej aktualności. Dziękujemy Bogu za wszelkie dobro, jakie w tym czasie się dokonało w Europie i w Polsce, ale powinniśmy pamiętać, że trwale można budować tylko na Bogu. Twórcy zjednoczonej Europy budowali na fundamencie chrześcijańskim. Na takim samym fundamencie budował Europę Jan Paweł II. Odrzucenie tego fundamentu oznacza budowanie na piasku. Polsko św. Wojciecha, Polsko św. Stanisława, Polsko św. Jana Pawła II – nie rezygnuj ze swej chrześcijańskiej tożsamości! To jest twoją siłą i powołaniem. Bóg spojrzał na nas w swej dobroci i dał nam pasterza według swego serca (por. Jr 3, 15). Jakże bliska jest nam wszystkim osoba Jana Pawła II. Można powiedzieć, że na naszych oczach dorastał do świętości. On wielokrotnie przybywał także do Gniezna jako metropolita krakowski. Stąpał po tej ziemi, chodził po ulicach tego miasta. Tu głosił słowo Boże. Tutaj sprawował Najświętszą Ofiarę. Tu wraz z Prymasami umacniał niepowtarzalne miejsce Gniezna na duchowej mapie Polski. Tutaj – już jako Papież – upomniał się o miejsce w Europie i o wolność dla słowiańskich narodów, żyjących pod jarzmem bezbożnego i nieludzkiego systemu komunistycznego. Jego żarliwe wołanie dotarło do serca Boga i zostało wysłuchane. Jakże w tym kontekście nie wspomnieć dziś o Ukrainie, przeżywającej swój dramat. Jakże tu, w Gnieźnie, nie modlić się za naród ukraiński, by szanowano jego suwerenność, jego prawo do życia w bezpiecznych granicach i w pokoju. Dziś chciałbym także wspomnieć w Gnieźnie o szczególnym świadku pontyfikatu Jana Pawła II. Był nim i jest Ksiądz Prymas Józef Kowalczyk. Od samego początku wspierał Ojca Świętego swoją inteligencją i pracą najpierw w Sekretariacie Stanu, a następnie jako Nuncjusz Apostolski w Warszawie. Dziękuję Ci, Księże Arcybiskupie Józefie, za Twój udział w historycznym pontyfikacie świętego Jana Pawła II. Niech wspiera Cię on w dalszej służbie Kościołowi! Drodzy bracia i siostry, dar świętości Jana Pawła II jest zobowiązujący. Należy go przyjąć i odczytać jako wezwanie do osobistej świętości każdej i każdego z nas: w tym środowisku, na tym posterunku, gdzie nas postawiła Opatrzność. Stałym wyzwaniem i zadaniem jest dobro naszych rodzin. Przypomniał o tym polskim biskupom Papież Franciszek. Rodziny stanowią fundament naszego życia społecznego. To przede wszystkim one powinny być trwałymi wspólnotami życia i miłości. Nikt i nic nie zastąpi zdrowej rodziny, również w dziele wychowania młodego pokolenia Polek i Polaków. Kościół w Polsce chce służyć człowiekowi i narodowi. To jest zadanie, jakie przed nami postawił Chrystus. Zdajemy sobie sprawę z naszych słabości i ograniczeń, bo nosimy skarb w glinianych naczyniach. Wsłuchujemy się uważnie w słowa krytyki, bardzo często krzywdzącej. Ale musimy głosić prawdę. Musimy bronić godności człowieka i rodziny. Dlatego potrzebujemy gorących serc. Potrzebujemy następnego pokolenia młodych i bezinteresownych ludzi, którzy wniosą swój duchowy i apostolski zapał w nasze szeregi. Potrzebujemy pokolenia Jana Pawła II. Potrzeba ludzi, którzy na swój sposób będą realizować wzorzec miłości i gorliwości, pozostawiony przez wielu świętych Polek i Polaków, a wśród nich przez św. Wojciecha i św. Jana Pawła II. Dziś zanosimy do nich nasze prośby, przedstawiamy im nasze radości i smutki, nasze rozczarowania i nadzieje. Święci są przyjaciółmi Boga, dlatego też są przyjaciółmi człowieka. Wierzymy w ich orędownictwo w niebie. Na naszej drodze do świętości nie jesteśmy sami. Święty Wojciechu, patronie ładu hierarchicznego w naszej Ojczyźnie, odważny świadku Ewangelii, wstawiaj się za nami! Święty Janie Pawle II, Wielki Papieżu Bożego Miłosierdzia, Papieżu rodzin, Patronie młodych i Światowych Dni Młodzieży, Opiekunie Ojczyzny, Patronie Trzeciego Tysiąclecia, Janie Pawle II – módl się za nami! Amen!